Inwazyjne gatunki z rodzaju rdestowiec Reynoutria spp. w Polsce – biologia, ekologia i metody zwalczania

Katarzyna Bzdęga, Zygmunt Dajdok, Barbara Fojcik, Teresa Nowak, Andrzej Pasierbiński, Barbara Tokarska-Guzik, Alina Urbisz

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-226-3079-2

DOI:

Wydawnictwo:

Uniwersytet Śląski

Rok wydania:

2017

Liczba stron:

184

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Bzdęga, K.

A1 Dajdok, Z.

A1 Fojcik, B.

A1 Nowak, T.

A1 Pasierbiński, A.

A1 Tokarska-Guzik, B.

A1 Urbisz, A.

T1 Inwazyjne gatunki z rodzaju rdestowiec Reynoutria spp. w Polsce – biologia, ekologia i metody zwalczania

PB Uniwersytet Śląski

PP Katowice

YR 2017

SN 978-83-226-3079-2

Bibliografia BibTex:

@Book{ 191470, author = "Bzdęga, Katarzyna and Dajdok, Zygmunt and Fojcik, Barbara and Nowak, Teresa and Pasierbiński, Andrzej and Tokarska-Guzik, Barbara and Urbisz, Alina", editor = "", title = "Inwazyjne gatunki z rodzaju rdestowiec Reynoutria spp. w Polsce – biologia, ekologia i metody zwalczania", publisher = "Uniwersytet Śląski", year = "2017", address = "Katowice", isbn = "978-83-226-3079-2" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Bzdęga, Katarzyna

AU - Dajdok, Zygmunt

AU - Fojcik, Barbara

AU - Nowak, Teresa

AU - Pasierbiński, Andrzej

AU - Tokarska-Guzik, Barbara

AU - Urbisz, Alina

ED -

TI - Inwazyjne gatunki z rodzaju rdestowiec Reynoutria spp. w Polsce – biologia, ekologia i metody zwalczania

PB - Uniwersytet Śląski

CY - Katowice

PY - 2017

SN - 978-83-226-3079-2

ER -

Netografia (standard APA):

Bzdęga, Katarzyna; Dajdok, Zygmunt; Fojcik, Barbara; Nowak, Teresa; Pasierbiński, Andrzej; Tokarska-Guzik, Barbara; Urbisz, Alina. Inwazyjne gatunki z rodzaju rdestowiec Reynoutria spp. w Polsce – biologia, ekologia i metody zwalczania [baza danych online] Katowice: Uniwersytet Śląski, 2017 [dostęp: 07 05 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/inwazyjne-gatunki-z-rodzaju-rdestowiec-reynoutria-spp-w-polsce--katarzyna-bzdega-zygmunt-191470.

„Celem opracowania jest zebranie wiedzy dotyczącej występowania na terenie Polski inwazyjnych gatunków roślin obcego pochodzenia z rodzaju rdestowiec Reynoutria spp. (= Fallopia spp.): rdestowca ostrokończystego (Reynoutria japonica), rdesto...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-226-3079-2

DOI:

Wydawnictwo:

Uniwersytet Śląski

Rok wydania:

2017

Liczba stron:

184

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Akty prawne /9
Inne /9
Instytucje /9
Wykaz skr�t�w /9
1. Wprowadzenie /11
1.1. Cel i zakres opracowania /11
1.2. Uwagi metodyczne /12
2. Charakterystyka inwazyjnych taksonów z rodzaju rdestowiec Reynoutria spp. (= Fallopia spp.) występujących w Polsce /15
2.1. Przynależność systematyczna /15
2.2. Uwagi taksonomiczne /16
2.3. Nazewnictwo /17
2.4. Morfologia /21
2.5. Problemy w identyfikacji /33
2.6. Biologia i ekologia /33
2.6.1. Zróżnicowanie genetyczne i ploidalność /33
2.6.2. Sposoby rozmnażania i rozprzestrzeniania się /34
2.6.3. Naturalny zasięg i zajmowane siedliska /41
2.6.4. Zasięg wtórny i zajmowane siedliska /41
2.7. Historia, stan i prognoza inwazji rdestowc�w w Polsce /51
2.7.1. Historia introdukcji rdestowc�w w Europie /51
2.7.2. Rekonstrukcja inwazji gatunk�w z rodzaju rdestowiec w Polsce /53
2.7.3. Drogi rozprzestrzeniania się i czynniki sprzyjające dyspersji /56
2.7.3.1. Dyspersja pierwotna – zagęszczanie płatów /56
2.7.3.2. Dyspersja wtórna – wypełnianie dostępnych siedlisk /59
2.7.4. Prognoza dalszego rozprzestrzeniania się rdestowców w Polsce /62
2.8. Siedliska oraz formy użytkowania terenu najczęściej zajmowane przez gatunki z rodzaju rdestowiec w Polsce /63
2.8.1. Możliwości występowania rdestowców wg klasyfikacji CORINE /65
2.8.2. Możliwości występowania rdestowców w zbiorowiskach zaliczanych do siedlisk z Załącznika i Dyrektywy Rady 92/43/EWG w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory /65
2.9. Wpływ rdestowców na środowisko przyrodnicze i gospodarkę /65
2.9.1. Gatunki chronione i siedliska przyrodnicze /65
2.9.2. Wpływ na gospodarkę /66
2.9.3. Wpływ na zdrowie ludzi i zwierząt /72
2.9.4. Przykłady szacunkowych wielkości szkód gospodarczych powodowanych przez rdestowce /72
2.9.5. Znaczenie gospodarcze i wykorzystywanie azjatyckich rdestowc�w /75
2.10. Podsumowanie i wnioski /78
3. Rdestowce w regulacjach prawnych /79
3.1. Analiza obowiązujących przepisów prawnych /79
3.1.1. Umowy i wytyczne o zasięgu międzynarodowym /79
3.1.2. Krajowe przepisy prawne /81
3.1.2.1. Ustawa o ochronie przyrody z 16 kwietnia 2004 roku /82
3.1.2.2. Rozporządzenie Ministra Środowiska z 9 września 2011 roku /82
3.1.2.3. Akty prawne ustanawiające plany ochrony i plany zadań ochronnych /82
3.1.2.4. Uchwały Rady Miast i Gmin /83
3.2. Proponowane zmiany w polskim prawie /84
3.3. Podsumowanie i wnioski /88
4. Metody zapobiegania rozprzestrzenianiu się, zarządzania populacją oraz monitoringu rdestowców /89
4.1. Działania zapobiegające przedostawaniu się rdestowców do środowiska przyrodniczego /89
4.2. Metody zwalczania /90
4.2.1. Metody mechaniczne /91
4.2.1.1. Wycinanie pędów /91
4.2.1.2. Wykopywanie roślin i wymiana gleby /93
4.2.1.3. Orka /95
4.2.1.4. Wypalanie /95
4.2.2. Metody chemiczne /95
4.2.2.1. Opryski /98
4.2.2.2. Iniekcje /99
4.2.3. Metody mieszane /101
4.2.4. Metody biologiczne /102
4.2.4.1. Wypas /104
4.2.4.2. Kontrola biologiczna /104
4.3. Sposoby utylizacji materiału roślinnego /105
4.4. Ocena skuteczności metod zwalczania /108
4.5. Kierunki renaturyzacji terenów po usunięciu rdestowców /109
4.6. Koordynacja zarządzania rdestowcami w skali kraju /110
4.7. Monitoring populacji rdestowc�w /114
4.8. Przykładowe działania wykonane lub wykonywane w Polsce polegające na zwalczaniu rdestowców /117
4.9. Podsumowanie i wnioski /127
5. Źródła finansowania działań mających na celu ograniczenie rozprzestrzeniania się i likwidację stanowisk rdestowców /131
5.1. Potencjalne źródła finansowania /131
5.1.1. Wprowadzenie /131
5.1.2. Środki krajowe /131
5.1.2.1. Miasta i gminy /131
5.1.2.2. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej /131
5.1.2.3. Wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej /132
5.1.2.4. Fundusz Leśny /132
5.1.3. Środki norweskie i z Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego /133
5.1.4. Środki UE /133
5.1.4.1. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko /133
5.1.4.2. Regionalne programy operacyjne /133
5.1.4.3. Program LIFE /133
5.1.4.4. Program Rozwoju Obszar�w Wiejskich /134
5.1.4.5. Obszary Natura 2000 w latach 2014–2020 /134
5.2. Specyfikacja zadań na potrzeby przygotowania dokumentacji przetargowej, dotyczącej planowanych działań eliminacji rdestowców /136
6. Działania informacyjne, edukacyjne i komunikacyjne, propagujące dobre praktyki w zarządzaniu rdestowcami /141
Piśmiennictwo /147
Źródła internetowe /161
Spis ilustracji i tabel /163
Summary /175

CHARAKTERYSTYKAINWAZYJNYCHTAKSONÓW…

nychpublikacjipodnazwąrodzajowąFallopia

(Bailey1990;Balogh2008;CABI2015a-c).

Mimoto,winnychwspółczesnychuję-

ciach(amerykańskichieuropejskich-np.Flo-

raEuropaea;Webb2010)nadalumieszczanesą

wobrębierodzajuReynoutria,któryobokwy-

żejwymienianychdwóchtaksonóworazich

mieszańcaobejmujeczteryinne:Reynoutria

ciliinervis(Nakai)Moldenke,Reynoutriafor-

besii(Hance)T.Yamaz.,Reynoutriamultifo-

ra(Tunb.)MoldenkeiReynoutriaspaethii

(Damm.)Moldenke(TePlantList,2013).

Najnowszewynikibadańﬁlogenetycz-

nychzwykorzystaniemmetodmolekularnych

SchusTeriwspółpracowników(2011,2015),

sygnalizowanejużwcześniejprzezinnychau-

torów(Sancheziin.2009;Burkeiin.2010),

potwierdzajązasadnośćtraktowaniaFallopia

iReynoutriajakoodrębnychrodzajów.Wtym

ujęciuReynoutria(x=11)jestsiostrzanymkla-

demwstosunkudopozostałychbliskospo-

krewnionychgatunkówwyróżnionychjako

rodzajeFallopiaiMuehlenbeckia(x=10).Zda-

niemcytowanychautorówtezętąwspierająpo-

nadtoróżnicewskładziechemicznymipew-

necechymorfologiczne(różnicewbudowie

ifunkcjonalnościkwiatów(por.takżewymie-

nioneniżej).

Wewspółczesnejliteraturzepolskiejrde-

stowcezaliczanesądorodzajuReynoutria,sku-

piającegowzniesionebylinykłączoweosłupku

z3frędzelkowatymiznamionami(Zając1992;

RuTkowski1998).Zostaływydzielonezrodza-

juPolygonum(przedewszystkimnapodstawie

ww.cechmorfologicznych),wktórympozo-

stawionogrupęgatunkówobejmującąrośliny

rocznelubniewielkiebyliny,wzniesionelub

rozesłane,którychokwiatwczasieowocowa-

nianieposiadaskrzydełka(kilu).Rocznelub

zdrewniałepnączaosłupkuzgłówkowatym

znamieniemwydzielonezostałyjakorodzaj

Fallopia(Zając1992;RuTkowski1998).

Mieszaniec-rdestowiecpośredni-wza-

leżnościodprzyjętegoujęcia,najczęściejpu-

blikowanyjestpodnazwąFallopia×bohemica

(Chrtek&Chrtková)J.P.Bailey(STace1993),

Reynoutria×bohemicaChrtek&Chrtková

(nazwa,podktórązostałopisany),awpracach

amerykańskichijapońskichnadalumieszcza-

nyjestwobrębierodzajuPolygonumjakoPoly-

gonum×bohemicum(ZikaiJacobson2003).

NiebyłpodawanyzJaponiiażdoroku1997,

kiedyzostałopisanypodnazwąReynoutria

×mizushimaeYokouchiexT.Shimizu(Bailey

2003;por.rozdz.2.3.).

Pozawyjaśnieniemiuporządkowaniem

klasyﬁkacjiwobrębierodzinyPolygonaceae

istotneznaczeniemaustaleniepokrewieństw

taksonówinwazyjnych,któremożepomóc

wprzewidywaniuubliskospokrewnionychga-

tunkówiichmieszańcówmożliwościstaniasię

inwazyjnymipozagranicamiichrodzimychza-

sięgów(SchusTeriin.2015).Wynikiﬁlogene-

tycznychbadańujawniły,żeniewielegatunków

zrodzajuPolygonums.str.jestinwazyjnych.

Należądonichm.in.Aconogononpolystachy-

um(Wall.exMeisn.)M.KráliPersicariaper-

foliata(L.)H.Gross,gatunkipochodzenia

azjatyckiego,inwazyjnewEuropieiAmeryce

Północnej(plemięPersicarieae)orazbliskospo-

krewnionerodzajeReynoutria,Muehlenbec-

kiaiFallopia(plemięPolygoneae)(SchusTer

iin.2011,2015).Wzajemnerelacjeﬁlogenetycz-

nemiędzyrodzajamiReynoutria,Muehlen-

beckiaiFallopiasąjednaktrudnedoustalenia

przyzastosowaniutrzechmarkerówmoleku-

larnych,atakżewświetlewynikówotrzyma-

nychprzezBaileya(2013),którepotwierdziły

możliwośćtworzeniaprzezichprzedstawicieli,

żywotnychmieszańcównp.Muehlenbeckiaau-

stralis(G.Forst.)Meisn.zNowejZelandiiiRey-

noutriajaponica(SchusTeriin.2015).

2.3.Nazewnictwo

Odmienneujęciataksonomiczne(rozdz.

2.2.)skutkująróżnicaminomenklatorycznymi.

Wtabeli1zestawionospotykanewliteraturze

nazewnictwonaukoweizwyczajowedlaoma-

wianychgatunków.Wkrajowejnomenklaturze

przezdługiczasfunkcjonowałyonejakoga-

Brak wyników

Inwazyjne gatunki z rodzaju rdestowiec Reynoutria spp. w Polsce – biologia, ekologia i metody zwalczania

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra