Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
I.Częśćteoretyczno-metodologiczna
zespółcechszczególnychtrzechomawianychkategoriigwartowynikpewnej
abstrakcji,wpraktycebowiemowewłaściwościniewystępująnigdywstanie
czystym”(Buttler1973,159).
Wilkońobiepowyższetypologieokreśliłjakoniepełne,uzasadniając,że
ichautorzyzajęlisięgłówniejęzykamispecyficznychśrodowisk:nByćmoże
przyjęlioni[tj.GrabiasiButtler-przyp.T.Ł.N.]założenie,żeinnychśro-
dowiskmających«własne»socjolektywPolscedziśniema”(Wilkoń2000,
93).Jegozdaniemwszystkiesocjalnewariantypolszczyznysąekspresywne,
aróżnijejedynierodzajtejekspresji,jejstopnieńifunkcja.Zaproponował
przytymwłasnąklasyfikację.Popierwsze,stosująckryteriumsocjologicz-
negopodziałujęzyka,wyróżniłodmiany:zawodowe(profesjolekty),socjalne
(socjolekty),rodzinne(familiolekty),biologiczne(biolekty),atakżeodmiany
psychosomatyczne(psycholekty)iosobnicze(idiolekty)(Wilkoń2000,86-104).
Podrugie,odmianysocjalnepodzieliłdodatkowona:
•
socjolektydużych,ważnychgrupspołecznych,skupionenaokreślonym
terytorium(np.socjolektgórników,językłódzkichwłókniarzy),
•
socjolektygrupzinstytucjonalizowanychizorganizowanych(np.mary-
narzy,harcerzyczywojskowych),
•
socjolektygrupzrzeszonychwokółklubów,towarzystwitd.(tzw.socjo-
lektyśrodowiskowo-towarzyskie,np.językigrupsportowychijęzyk
łowiecki),
•
socjolektygrupprzestępczychibliżejnieokreślonychgrupkryminogen-
nych,zaliczanychdotzw.marginesuspołecznego(np.grypsera),
•
socjolektyśrodowiskmłodzieżowych(Wilkoń2000,94-99).
Satkiewiczzaproponowałanatomiastjęzykoznawcząklasyfikacjęsub-
kulturzperspektywystosunkuokreślonejgrupyspołecznejdonormywzor-
cowejpolszczyzny.Jejkoncepcjanormatywistycznazakładapodziałspo-
łeczności-oczymwspomniałemwyżejwakapicieokodachgrupowych
(środowiskowych)-nasubkulturykontestujące,tradycyjneiprowincjonalne.
Pierwszecharakteryzujeopozycjadotego,cooficjalneispołecznieakcep-
towalne.Ichsystemkomunikacji,odpowiednioustalony/zaprojektowany,
składasięzintencjonalnieutajnionychkodów.Socjolektydrugich-czyli
subkulturtradycyjnych-kształtująsiężywiołowo(ekspresywnie)napod-
łożunormykolokwialnej,wykorzystująccharakterystycznedlaniejśrodki
językowe.Natomiastgrupyprowincjonalneżyjąpozaświadomościąistnienia
normy,aelementyswoistewichkomunikacjiwerbalnejnieograniczająsię
tylkodoleksyki,alewystępująnawszystkichpoziomachjęzyka(Satkiewicz
1994).nTalogicznaikonsekwentnaklasyfikacja-jakopisujejąKołodzie-
jek-niewytrzymujejednakpróbyczasuikonfrontacjizszybkozmieniającą
siękulturąmłodzieżową.Współcześniebowiemmapasubkultur,zwłaszcza
tych,któreSatkiewicznazywakontestującymi,istotniesięzmieniła”(Kołodzie-
jek2015,37).
