Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Pojęciewłasnościaanalizaekonomiczna
11
Inaczejfunkcjonujeinstytucjapaństwa.Prawnicyczęstokorzystają
zklarownejdefinicji,zgodniezktórąpaństwojestmonopolistąprawnym
nadanymterenieimawyłączneprawodopobieraniaopłatpieniężnych
związanychzegzekwowaniemmonopolistycznegoprawa(Weber2002,
s.40).Oznaczato,żepaństwojestinstytucjązbudowanąnaprawiepo-
zytywnym,którejdziałanianieopierająsięnaprawiewłasności,leczna
jednostronnychrelacjachwładczych.Wwypadkurynkumówimyopra-
wierównoważnym–obydwajwłaścicielewceluzawiązaniakontraktu
musząposłużyćsięoświadczeniemwoli.Tymczasemwwypadkudziałań
państwowychrelacjaprawnaniejestrównorzędna.Tylkojednastrona,
tu:instytucjapaństwa,dokonujeaktuwyboru,naprzykładpodejmuje
decyzjęonałożeniupodatków.Tymczasemdrugastronatakiegostosunku
prawnegoniewyrażaswojejchęcizostaniaopodatkowaną.Wprostprze-
ciwnie,częśćjejdochoduzostajeskonfiskowanaprzezaparatskarbowy
nacelepubliczne.Azatemdziałaniepaństwowejestprzykłademrelacji
zupełnieodwrotnejodrelacjiopartychnaprawachwłasności.Wichwy-
padkustronapaństwowaniezabiegaopozwoleniedrugiejstronynaotrzy-
maniecudzejwłasności(nieprosiopozwoleniewłaściciela),leczzabierają
wbrewjegowoli15.Osobadziałającawimieniuinstytucjipaństwowejnie
zdajesięnawolęinnychwłaścicieliipobieraodnichróżnekontrybucje
niezależnieodichwoli(Rothbard2002a,s.162–163).
Tedwasposobydziałaniacharakteryzująsięodmiennymimetodami.
Naukaekonomiiwdużejmierzeopierasięnatymistotnymrozróżnie-
niu,nawetjeśliniejesttodeklarowaneotwarcie.Wystarczydlaprzykładu
wspomniećpodstawowymodelKeynesowski,wktórymczynnikinwe-
stycyjnyIróżnisięzasadniczoodczynnikaG.Jakwiadomo,pierwszy
reprezentujeniestabilneinwestycjesektoraprywatnego,drugizaśstabili-
zującedziałaniesektorapublicznego(np.HalliTaylor1997,s.175–183).
Taróżnicawklasyfikacjiwynikabezpośrednioztego,cowłaśnieustali-
liśmy.Czyminnymjestdziałaniewwarunkachrynkowych,gdziekażdy
zdajesięnaosądinnychwłaścicieli,aczyminnymzinstytucjonalizowane
podważaniewolitychżewłaścicieli,czyliwistociedziałaniecharaktery-
stycznedlapaństwa.
TeoretykopierającysięnamodeluKeynesowskimmusizaakceptować
torozróżnienie,ponieważwprzeciwnymrazieniezdoławłaściwieodróż-
nićelementuIodG,awtedywogóleniemógłbyzaprezentowaćswojego
15Stądwliteraturzeprawnejrozróżnienienaprawopubliczneiprawoprywatne
(Morawski2004,s.90–94).
