Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Kartyzmegożycia
Grunenberg,w1861rokuna345mieszkańcówwsitylko35mówiło
poniemiecku.W1895rokubyło492mieszkańców,adokońcaXIX
wiekuPolacybylitutajwwiększości.Alew1910rokuna401miesz-
kańcówjużtylko141posługiwałosięjęzykiempolskim.Wieśnale-
żaładoparafiilamkowskiej,wktórejwlatach1862-1889duszpaste-
rzowałwujksiędzaWalentegoBarczewskiego,wielkimiłośnikjęzyka
polskiego,ks.FranciszekBurliński(1821-1889).WStarychWłókach
byłozawszemałoewangelików.Gospodarzylitutajrolnicyopolskich
nazwiskach:Jabłoński,Cziczel,Kozłowski,Sombecki,Wydra,Jasiński,
Barczewski(pisaneBartschewski),Laskowski,Palmowski,oboknich:
Beuth,Tolksdorf,Lehrmann,Konnegen,Spill,Wichmann,Armborst,
Sommer,Krűger.Spisludnościz17maja1939rokuwykazał,żeliczba
mieszkańcówwsizmniejszyłasiędo350osób.
Wprzeszłościwieśnieróżniłasięniczymszczególnymodinnych.
NiebyłabogatszawwydarzenianiżBrąswałd,Dorotowo,Gryźliny,
RuśczyWygój.WprzeszłościzachodziływStarychWłókachtesame
procesyspołeczno-gospodarczejakwinnychwsiach.Dobytekmiej-
scowejludnościrekwirowaliSzwedzi,potemwojskaNapoleona.Raz
porazwybuchałytuteżepidemiecholeryidżumy.
StareWłókileżałynaskrajupolskiejWarmii.SąsiedniDercznaj-
dowałsięjużnaniemieckiejWarmii.Imbliżejwybuchudrugiejwojny
światowej,tymcorazmniejmieszkańcówposługiwałosiętujęzykiem
polskim.
StądwdrugiejpołowieXIXwiekumłodziludziezeStarychWłók
wyjeżdżaliteżdopracywZagłębiuRuhry.Takuczyniłwywodzącysię
zgospodarskiejrodzinyw1884rokudwudziestoletniKarolBischof.
PracowałjakogórnikwkopalniwErle/BuerpodGelsenkirchen.Przez
osiemnaścielat,dzieńwdzieńażpodziesięćniekiedyidwanaście
godzin,fedrowałwkopalniwęgielnaprzodku.Naszczęścieuniknął
wypadkuieksplozjigazu.Chociażwypadkówwkopalnibyłowiele.
TamzdalaodWarmiipojąłzażonępochodzącązWipsowaAugustę
Skupsch.WGelsenkirchenprzyszłynaświatdwiejegocórki.W1902
rokujakosyngospodarzaporzuciłgórniczystaninapołudniowej
WarmiiwCzerwoncezaoszczędzonepieniądzekupiłgospodarstwo.
TakądrogązmierzalirównieżinniWarmiacy.Niewszystkimsiępo-
