Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JanGrabowski,DariuszLibionka,Wstęp
Wstęp
I
Zagładęczęstopróbowanorozumiećbądźtłumaczyćwkategoriach
racjonalnych.Doznanychskutkówusiłowanodopasowaćróżnorakie
przyczyny,którepoczynaniomNiemcównadałybypozoryzrozumiałego
działania.Jednymznajczęściejprzytaczanychmotywówbyłachęć
rabunkużydowskiegomienia.FranzStangl,najdłużejurzędujący
komendantobozuzagładywTreblince,wrozmowiezGittąSereny
napytanie:„DlaczegomordowanoŻydów?”,odpowiedziałkrótko:
„Chcieliichpieniędzy”1.WbrewtwierdzeniuStanglawiemydziśdobrze
(abyłotorówniejasnewczasieZagłady),żeNiemcomniechodziło
jednakopieniądze.Łupystanowiłyrzeczistotną,alewtórnąwobec
prawdziwegocelu,jakimbyłowpierwusunięcieŻydówpozanawias
społeczeństwa(przezwymuszonąemigracjębądźzamknięcie
wgettach),apóźniej–ichfizyczneunicestwienie.Totalnycharakter
wyniszczeniaeuropejskichŻydówbyłintegralnączęściąhitlerowskiego
Weltanschauungiwpisywałsiębezpośredniowetosruchu
narodowosocjalistycznego.Żydowskiedobra–woczacharchitektów
Zagłady–były„pochodnąprzestępstwa”–milewidzianym,wręcz
pożądanym,dodatkiemdo„ostatecznegorozwiązaniakwestii
żydowskiej”.
Rabunekmieniaodbywałsięwsposóbzorganizowany,choćstopień
jegousystematyzowaniaewoluowałnaprzestrzenilatibyłbezpośrednio
związanyzlokalnymiuwarunkowaniami.Inaczejwyglądałrabunek
naterenieTrzeciejRzeszywlatach1933-1939,inaczejpóźniejwlatach
wojny,odmienniewkrajachpodbitejEuropyZachodniej,wjeszczeinny
sposób(mimożemechanizmbyłpodobny)wokupowanejPolsceoraz
naWschodzie.EkspropriacjawłasnościżydowskiejwPolsce,choć
powiązanazeschematamidziałańznanymizinnychkrajów,nosiła
bowiembardzoodmienny,kształtowanypolskimiwarunkami,