Book content
Skip to reader controlsSkip to navigationSkip to book detailsSkip to footer
XVI
PiotrLaskowski
wyrazwogólnychzasadach,owąracjonalnośćnowoczesnegopaństwa
biurokratycznego.Owszem,Orsettiwspominazwykleowadzeracjo-
nalnegourządzeniażyciagospodarczegowkontekściecentralizacjiczy
raczejskomasowaniaprodukcjiidystrybucjiwceluuniknięciadodat-
kowychkosztów,alesednemjejmyśli,kluczowym—jakzobaczymy
—punktemsporuzmarksizmemjeststałepodkreślanieznaczenia
spożyciajakopodstawowejsiłyekonomicznej,którawinnapobudzać
iwarunkowaćwytwórczość.Szłobyzatemnieoodgórnieplanowaną
racjonalnośćzorganizowanejprodukcji,leczorozumnezharmonizowa-
niewielościowejdynamikispożycia,naktórąskładająsiępojedyncze,
zróżnicowaneizmiennepotrzeby.ProponowanaprzezOrsettiracjo-
nalnośćbliskajesttemu,coGillesDeleuzenazywałurozumnieniem:
„Rozumjestpluralistyczny[…].Procesurozumnieniajestokreślanylub
wynajdywanyzakażdymrazem,gdywjakąkolwiekmaterię,wjakikol-
wiekzespół,wjakąkolwiekwielośćwprowadzasięludzkiestosunki”13.
To„skokwimmanencjężycia”14.
Urozumnieniedokonujesięwewspólnotach,grupachdużychlub
małych,„lubwemnie—ba,tylkowemnie”15.Owourozumnienie
siebiejestmiarąodosobnienia:„DrOrsettiniemogłabywykonywać
poleceń,którebywczymkolwiekniezgadzałysięzjejpoglądami,
względnieniebyłyprzezniąprzemyślanegruntownie.Byłobytonie
tylkowbrewjejwoli,alewbrewsumieniu”16,wspominałaJanina
Święcicka,jejwspółpracowniczkawWarszawskiejSpółdzielniMiesz-
kaniowej.Leczurozumnienie,tasprawasumieniaorganizującegowolę,
niemanicwspólnegozantyspołecznym,egoistycznymindywiduali-
zmem,jestbowiemtakżerealizacjąFourierowskiegoideałuharmonii,
podyktowaną„gorącympragnieniem,bypowstałtakiustrójspołeczny
igospodarczy,wktórymczłowiekmógłbyczućsięwolnyimiałjak
najwięcejmożliwościwykonywaniapracy,którawynikałabyzwła-
13GillesDeleuze,PeryklesiVerdi.FilozofiaFrançoisChateleta,tłum.PiotrLaskow-
ski,OficynaWydawniczaBractwaTrojka,Poznań-Warszawa2017,s.8.
14Tamże,s.23.
15Tamże,s.8.
16JaninaŚwięcicka,„DrMariaOrsettijakodziałaczkaspołeczna”,maszynopis,Bi-
bliotekaNarodowa,Rkpsakc.12733,s.3.
