Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
faktówspołecznychE.Durkheima.Faktyspołecznetonormatywneiaksjolo-
giczne,awięcopartenawartościach,przekonaniairegułypodzielane
przezcałazbiorowość,któresązewnętrznewobecczłonkówspołe-
czeństwaiwywierająnanichprzymuszającynacisk.Faktysąprzeja-
wamirzeczywistościspołecznej,różnymiodprzeżyćpsychicznych.
Głównedziedzinyfaktówspołecznychtomoralność,religia,prawo.
Trzycechycharakterystycznefaktówspołecznychto:
–ichpodzielanieprzezcałąspołeczność,bycieswoistąwłasnościąspołeczności;
–zewnętrznośćwzględemkażdegoczłonkaspołeczności,ponieważniezostały
oneprzezniegostworzone,leczraczejzastanewprocesiejegosocjalizacji,
–wywieraniepresjinakażdegoczłonkaspołeczności.
P.Sztompka14definiujebudowękultury,wyróżniającjejelementpodstawowy–
atom,anastępniecorazbardziejzłożonestrukturystanowiąceczęścikulturyjakota-
kiej.Najmniejszą,niepodzielnączęściąkulturyjestryskulturowy.Możenimbyć
przykładowojakiścharakterystycznyelementstrojuwyróżniającydanągrupę.Rysem
kulturowymbędziekrawatlubustawionanacukrzecharakterystycznafryzura.Kom-
pleksykulturowetojużzłożonestrukturygrupująceelementyjednorodnepodwzglę-
demtreści.Kompleksemkulturowymmożebyćgarniturlubskórzanakurtka
złańcuchami.Konfiguracjakulturowatoelementyoróżnejtreści,skupionewokół
punktucentralnego.Kompleksemmożebyćgarnitur,laptop,komórka,zwyczajgrania
wgolfa,skórzanemeblewbiurze–awszystkotoskupionewokółpunktucentralnego,
jakimbędziepracawspółczesnegobiznesmena.Punktemcentralnymkompleksukultu-
rowego,złożonegozmłodychludziofryzurachstawianychnacukrze,ubranych
wskórzanestroje,słuchającychspecyficznejmuzykiiwykazującychagresywneza-
chowania,jestideologiapunkowska.
Istotnąkwestiądefinicyjnąkulturyjestfaktrozróżnieniamiędzyzwyczajamiispo-
sobamirobieniapewnychrzeczyanormamiiregułami,któreowesposobyzachowań
regulują.
Wedługsocjologicznejkoncepcjipowstawaniakultury,możesięonakonstytuować
zarównonapłaszczyźniegrupowej,indywidualnej,jakispołecznej.Wszyscysązgod-
nicodotego,iżczynnikiemsprawczymkulturyjestczłowiek.
Płaszczyznąkulturotwórcząsąwszelkiedziałaniazbiorowe,przykładowokoniecz-
nośćwzajemnejkomunikacji,któratworzyjęzyk,jakimsięporozumiewamy.
Kolejnąpłaszczyznąkreowaniakulturysązachowaniazbiorowe.Entuzjazmiko-
niecznośćznalezieniaujściadlaemocji,któresięudzielająuczestnikomkoncerturoc-
kowegonastadionieczykibicomnameczu,toformyzczasemtworząceściśleokre-
ślonąkulturęzachowań,którapozwalanamoczekiwać,żeprzypowtórzeniuzdarzenia
podobnegozachowaniejegouczestnikówbędzietakie,anieinne.
Ruchyspołeczneigrupyzorganizowanetotakżeczynnikisprawczekultury.Gre-
enpeacelubAmnestyInternationaltosilnegrupyopiniotwórcze,kształtującekoloryt
kulturowydanejspołeczności.Podobniemożnamówićopartiachpolitycznych,czego
najlepszymprzykładembyłykrajekomunistyczne,wktórychgrupaludziookreślo-
nychpoglądachpolitycznychpotrafiławskutecznysposóbstworzyćunikalnąwhisto-
riikulturędanegoregionuczykraju.Powstrzymujemysięodwartościowaniakultur,
więcpowyższauwaganiechposłużyjedyniezaprzykłademocjonalnieneutralny.
14Por.P.Sztompka,Socjologia,Znak,Kraków2002.
