Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Początkichrześcijaństwanaziemifaraona
37
butówLogosuFilona,aleteżistotniesięodniegoróżni.LogosFilonapozostaje
wiecznieprzyBogubezżadnejstycznościzmaterią,podczasgdyLogosśw.Jana
toSynBożywcielonywśmiertelnegoczłowieka.Wtensposób-wosobieJezusa-
-Logosu-Bógzstąpiłnaziemię,ahistoriaspotkałasięztranscendencją,costało
sięszybkokonstytutywnymrysemchrześcijaństwa.
Filonniemiałżadnychwątpliwości,iżBógzeStaregoTestamentujesttrans-
cendentnyiniedostępny.Sądziłjednak,żedziękiłasceBożejistotyludzkiemogą
sięzNimpołączyćwporywającymakciemistycznym,będącymradosnymstanem
ekstazy.MistycznezjednoczeniezBogiembyłosprzecznezjudaizmempalestyń-
skim-głoszącymnieprzebytąprzepaśćpomiędzysacrumaprofanum,Stworzycie-
lemijegostworzeniem.Wefekcie,mistycyzmFilonaniedoczekałsiępozytywnej
recepcjiwPalestynie.Wywołałjednakżywyoddźwiękwśrodowiskachnieżydow-
skich,dającpoczątekmistycyzmowichrześcijańskiemu,któryobjawiłsięprzede
wszystkimwpismachGrzegorzazNyssyiPseudo-DionizegoAreopagity.Cowię-
cej,chrześcijaństwoprzejęłoinextensoteoretycznąpodstawęmistycyzmuFilona,
któranapawałazgroząortodoksyjnychmyślicieliżydowskich:przeciwstawienie
duszyciału,któreautorŻyciaMojżeszazapożyczyłodPlatona!Zczasemstałasię
onamotywemprzewodnimwszystkichnurtówreligiichrześcijańskiejiorganicz-
nymskładnikiemświatopogląduZachodu.
PlatońskidualizmduszyiciałaopracowanynanowowteologiiFilonowej,
sprzecznyzugruntowanątradycjążydowskąizignorowanyprzezpalestyńskich
rabinów,wywarłjednakogromnywpływnawczesnychpisarzychrześcijańskich,
aodczasówśw.AugustynastałsięwręczintegralnymskładnikiemdoktrynyKoś-
cioła.Wpodobnysposóbwyglądałateżrecepcjametodyalegorycznej:ortodok-
syjnyjudaizmniedostrzegłwniejżadnejwartości,chrześcijaństwonatomiast
przejęłojązentuzjazmemiprzystosowałodoswoichcelów.Nieobyłosięwtym
wypadkubezparadoksów-interpretacjaalegoryczna,którąFilonposługiwałsię
międzyinnymipoto,abyuzasadnićżydowskieprzepisyrytualne,posłużyłaapo-
logetomchrześcijańskimdoodrzuceniatychprzepisówpoprzezunieważnienieich
dosłownegoznaczeniaizastąpieniegosensemczystosymbolicznym.
Judaizmaleksandryjskiokazałsięślepąuliczkąwrozwojureligiiżydowskiej.
NafundamentachpołożonychprzeztłumaczySeptuagintyiArystobulosa,autora
MądrościSalomonaiFilona,budowaćmielinieŻydzi,leczOjcowieKościoła,nie
jerozolimscysędziowieSanhedrynu,alechrześcijańscyteolodzy.Judaizmaleksan-
dryjski-zignorowanypóźniejprzezTalmudipalestyńskichrabinów-wchłonięty
zostałprzezraczkującechrześcijaństwo,któreposłużyłosięnimdofilozoficznej
interpretacjimoralnychnaukJezusa.Płynnąrecepcjężydowskiejmyślialeksan-
dryjskiejułatwiłOjcomKościołaotwartystosunekdoświatanajwybitniejszego
reprezentantatejmyśli.FilonJudaeusakceptowałbowiemcałymsercempogań-
skichprozelitów,którzynujrzeliBoga”,dziękiczemustałsięjednymzprekurso-
rówuniwersalizmureligijnego.
JudaizmaleksandryjskiprzestałistniećwIIwiekun.e.wnastępstwienieudane-
gopowstaniaŻydówzdolinyNiluwlatach115-117,stłumionegobrutalnieprzez
