Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wzorca,bezuwzględnieniakontekstuhistorycznego(zeszczegól-
nymuwzględnieniemwyraźnychcezur,którymibyłynaprzykład:
okreszbrataniapolsko-żydowskiego(1860—1863),schyłekdzia-
łalnościmaskiliiwalkazchasydyzmem,postulatyasymilacyjne
nałamachpolskiejprasyiwpolskiejliteraturze,przybycieLitwa-
ków,powstawaniekolejnychaktówprawnychocharakterzeanty-
żydowskimnaterenieimperiumrosyjskiego,atakżenasileniesię
antysemityzmuwjegoquasi-naukowejformule),spowodować
musiuproszczenie.Interpretacja,wktórejkategoriądominującą
stajesiętemat,szczególniekiedydotyczytookresuliterackiego,
któryniewypracowałkonkretnego,jednolitegosposobujego
przedstawiania,możebudzićwątpliwości—takie,jakiemiał
HenrykMarkiewicz:
Dlategozadajemypewiengwałtinterpretacyjnytymdzie-
łom,gdysprowadzamyjedowspólnegomianownikatematycz-
nego.Czyniącto,musimypamiętać,żeichwartośćpoznawcza
jakozwierciadłarzeczywistościjestzawszesporna[ł].Nieza-
przeczalnawydajesięnatomiastwartośćtychutworówjako
symptomówmentalności,jakoutrwaleństereotypówze-
wnętrznychimodelówautointerpretacyjnychkonstruowa-
nychprzezsamychuczestnikówasymilacji31.
Czywtekstachpublicystycznych,podobniejakwproziepozy-
tywistycznej,dostrzeżemyjakieśflpęknięcie”,jakąśwewnętrzną
niespójność?Zpewnościąbędzieichwiele,ponieważartykuły
dotycząceasymilacjiŻydówukazująpewienjednolity,jakmogłoby
sięwydawać,projektteoretycznyskonfrontowanyzindywidualny-
mi,autorskimiwizjami,któreczasemobarczonebywająniewiedzą,
31H.MARKIEWICZ:AsymilacjaŻydówjakotematliteraturypolskiejł,
s.34—35.
~28~
