Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
LILLAMOROZ-GRZELAK
resówpomiędzysłowiańskimietnosami.Iwłaśniekonfliktodmiennychcelówpo-
litycznychdoprowadziłdobratniegorozbratumiędzynajbliżejulokowanymisło-
wiańskimiludami.Jegorezultatembyłocorazwyraźniejszemówienieipowta-
rzanietwierdzeńjużnieowłasnejetnicznościiprawosławiujakowyróżnikuSło-
wianmacedońskich,leczopoczuciuodrębnościnarodowej.
ToKrsteMisirkov(1874–1926)wzbiorzeswoichtekstówopublikowanych
w1903rokupt.Зaмакедонскитеработиwnajbardziejzdecydowanysposób,
demonstrującyindywidualizmludnościzamieszkującejMacedonię,wskazywał,że
zarównoSerbowie,jakiBułgarzypodejmowalipróbyzagarnięciaichterenów,
prowadzącwłasnąpolitykęwdążeniudoichopanowania.Głosiłprzytym,żepo-
winowactwoetniczneznarodamisąsiadującymizMacedoniąniemażadnegozna-
czenia.Misirkovrozprawiającysięzesłowiańskimiideamiwspólnotowymi,które
byłycharakterystycznedladziałaczyminionegostulecia,zauważał,żeichziemie
niesąjednoliteanietnicznie,aniwyznaniowo.Tymłatwiejmógłodrzucaćutopijne
pomysłyobraterstwieSłowian.Chociażwjegotwierdzeniachtkwiłypewnenie-
konsekwencje–słowiańskośćliczyłasiętylkowwypadkumocarstwowejRosji,
jakoopiekunkiprawosławiaiwyzwolicielkisłowiańskichludów,niezaśnajbliż-
szychsąsiadówMacedończyków.Jegozdaniem,wsytuacji,wjakiejznalazłasię
ludnośćzamieszkującamacedońskąprowincję,największenadziejenależałoby
pokładaćprzedewszystkimwłaśniewRosji–któranietylkomiałastaćnastraży
słowiańskości,alerównieżnastrażyprawosławia20.Jakoideologodwoływałsię
wyraźniedonarodumacedońskiego.Jednakinaczej,niżpisaliotympoprzednicy,
uważał,żestanowiligonietylkoprawosławniSłowianie.Misirkovbyłświadomy
istnieniainnychetnosówwprzestrzenimacedońskiej.Wjegoprzeświadczeniupod-
stawowymzadaniemstawałosięzjednoczeniewszystkichludów,którzyjąza-
mieszkiwali21,anajwiększarolawwypełnianiutejmisjiprzypaśćmiaławłaśnie
Słowianommacedońskim,którzynietylkopodjęlistaraniaozrzucenietureckiego
jarzmawpoprzednimstuleciu,alestanowilinajbardziejznaczącągrupęzamiesz-
kującąprowincję22.
Żywepoczuciebliskiegopokrewieństwaludówsłowiańskichiświadomośćpo-
trzebyichścisłejwspółpracyopartanaideisolidarności,którenajakiśczaszago-
ściływpiśmiennictwiemacedońskim,zanikływrazzezmianamipostępującymina
sceniepolitycznejtegozakątkaEuropy.Wspólnotaetniczna,odwołującasiędo
jednościzesłowiańskimetnosem,uległaprzeobrażeniu,takżezczasemwszyscy
mieszkańcyterytoriummacedońskiego,bezróżnicowaniaetnicznegoikonfesyjne-
go,zaczęlibyćokreślaniprzedewszystkimzapomocąkategoriiwspólnotynaro-
dowej.
20К.П.Мисирков,Зaмакедонскитеработи.Јубилеjноизданиепоповоднастогодишнината
одраѓањетонаавторот,воведБ.Конески,T.Димитровски(red.),Скопје1974,s.8.
21Ibidem,s.25.
22Ibidem,s.17.
