Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
Dochodysamorząduterytorialnegosąprzedmiotemwieludyskusji,podczas
którychrozpatrujesięjewkontekściem.in.pewnościotrzymywania,adekwat-
ności,samodzielnościfinansowej,zasadyrówności(sprawiedliwości)poziomej
izasadysolidarności.Pokłosiemtychdyskusjijestm.in.wyodrębnienietrzech
modelifinansówsamorząduterytorialnego:modeluzdecentralizowanegopostu-
lującegopełnyrozdziałźródełdochodówrząduisamorządu,modeluscentrali-
zowanego,wktórymprzyjmujesię,żedziałalnośćsamorządufinansowanajest
wyłącznieześrodkówbudżetupaństwa,orazmodelumieszanegozakładającego
wyposażeniejednosteksamorządowychwewłasneźródładochodów,dochody
wspólnezrządemorazsubwencjeidotacjezbudżetupaństwaiewentualnie
innychfunduszypublicznych.Modeletemajązastosowaniedowszystkich
szczeblisamorząduterytorialnego,wtymdolokalnego,któregopodstawową
jednostkąjestgmina.
Wpraktycewspółczesnychpaństweuropejskichstosowanyjestmodelmie-
szany,niekiedyzdominującymudziałemsubwencjiidotacji.Pomimożegminy
sąpowszechniesubwencjonowaneidotowane,towliteraturzeprowadzonajest
dyskusjanatematsłuszności,formizasadichzasilaniazewnętrznego.Przesłan-
kamitegozasilaniasąm.in.zjawiskapionowejipoziomejnierównowagifiskal-
nej(szerzejfinansowej),któreprzywoływanesąprzedewszystkimwkontekście
wyrównawczejfunkcjitransferówbudżetowych.
Pionowanierównowagafiskalnajestkonsekwencjądokonanegowpaństwie
pionowegopodziałudochodówizadańpublicznychpomiędzyposzczególne
szczeblewładzypublicznej.Pionowypodziałdochodówpolegaprzedewszyst-
kimnaprzekazaniujednostkomsamorządowympodatkówtworzącychichdo-
chodywłasne.Podziałtendeterminujerelacjemiędzywładzamipublicznymi
poszczególnychszczebliimapodstawoweznaczeniezpunktuwidzeniasamo-
dzielnościjednosteksamorząduterytorialnego,alezwykleprowadzidonieade-
kwatnościdochodówwłasnychgmindorodzajuizakresuwykonywanychprzez
niezadańpublicznychorazwywołujeróżnicewichdochodach.Nieadekwat-
nośćtapojawiasięwtedy,gdypodatkiprzekazanejednostkomsamorządowym
mająanachronicznąkonstrukcjęiniesąwydajnefiskalniealbogdyzakresza-
dańprzekazanychgminomprzekraczaichmożliwościfinansowe.Tejnieade-
5
