Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Własnościipomiary
Z
fredaHitchcocka–najpierwtrzęsieniezie-
acząłemprowokacyjnie?Trochę
tak,aleproszęsięniedenerwo-
wać,dalejniewszystkobędzie
prowokacyjneinieskorzystam
zmojejulubionejkoncepcjiAl-
mi,apotemnapięciebędzienarastać.Alenie
będzieteżśmiertelniepoważnie.
Niemniejtalekkofilozoficznaimocnopro-
wokacyjnamaksymatowarzyszymipodziś
dzieńinierazzaprezentowałaswójpazur
wsytuacjachwątpliwych.Pokazujeona,jak
ważnajestmetrologiawkażdejdziedzinie
życia,oferującskutecznenarzędziewery-
fikacjiróżnychdziałań.Takjestodzarania
dziejów,odczasów,zktórychzachowałysię
jakiekolwiekinformacjeiprzypisy,ipewnie
będzietakdokońcadziałalnościczłowieka.
Działnaukiopomiarachokreślanyjakometro-
logiadługościikąta,jestszczególnieistotny
waplikacjachprzemysłowych.Dziękizapew-
nieniuodpowiednichwymiarówposzczególne
elementy
Dpasują”dosiebie,zachowanezo-
stająkształty,anierównościnapowierzchni
formowanesąwtakisposób,abydziełoin-
żynierskiemogłotrwaćkuchwalejegoauto-
ra.Niczatemdziwnego,żeurządzenia,które
majązapewnićtewarunki,sązjednejstrony
corazbardziejzaawansowaneiwyrafinowane,
azdrugiejwymagającorazwiększejwiedzy
iumiejętnościodosóbzarządzających
iobsługujących.
Rys.1.
Rys.2.
1.Łokiećjakomiaradługo-
ściiegipskiwzorzecłokcia
2.Jednazpierwszych
współrzędnościowych
maszynpomiarowych[1]
Krótkiryshistoryczny
Jużwstarożytnościzdawanosobiesprawę
ztego,żepoprawnepomiaryróżnychwiel-
SUMMARY
Metrologychallengesinthecontextoftheindu-
stryofthefuture
Słowakluczowe:metrologia,historiametrologii,Metrologia4.0
Keywords:metrology,historyofmetrology,Metrology4.0
Asayoungresearcher(toparaphrasetheyoungdoctorfromawell-known
radioshowofyore),Ifoundmyselfintheofficeofouruniversityboss,
ProfessorJanChajda,whotalkedtoafledglingentrepreneuratthetime,
declaringtheproductionofgearsinaverydemandingclass.Hemarve-
ledatthemachinetoolandtools,untilfinallytheprofessorasked:–How
doyouknowwhatclassitis,whatdoyoumeasureitwith?Inrespon-
se,heheardthatthemachinemanufacturerdeclaresthisandtherefore
isitnecessarytomeasure?Thebosswonderedforamomentandsaid:
–Youproduce,butyoudon’tmeasure,soyoudon’tknowwhatyoupro-
duce,becauseit’ssaidthatifyoulivebutdon’tmeasure,you’redead...
TEKST:prof.drhab.inż.MichałWieczorowski
InstytutTechnologiiMechanicznej,ZakładMetrologiiiSystemów
Pomiarowych,PolitechnikaPoznańska
zdjęcia:autor
kościdająnieocenionąwiedzęipozwalają
tworzyćbardzozaawansowanekonstrukcje.
Piramidyegipskiesątuprzykłademsztanda-
rowym.Znajdujemywnichrysunkiświadczą-
ceoistotnościmetrologiiwpracachbudow-
lanych,anawetświadectwoistnieniaczegoś,
codziśnazwalibyśmykontrolączynną,czy-
likontroląpomiarówwtrakciewykonywa-
nia.Ztamtychczasówwywodząsięrównież
pierwszewzorcedługości,np.łokiećprzed-
stawionynarys.1.
Napodstawiełokciafaraonazczarnego
granituwykonanowzorzecdługościstoso-
wanypowszechniewpracachbudowlanych.
Jużwtedygranituznanozamateriałoodpo-
wiedniejtrwałościimałejwrażliwościnaoto-
czenie.Aletakiwzorzecbyłbardzokosztowny
imałokogobyłonaniegostać.Opracowano
zatemhierarchięwzorców(prawda,żebrzmi
znajomo?),awzorcedługościcodziennego
użytkubyływykonywanezdrewna.Wzorce
tezarazpowykonaniuorazokresowocoja-
kiśczassprawdzano,porównujączewzor-
cemgranitowym.Ijakbynatoniespojrzeć
organizacyjniedodziśniewielesięzmieniło.
Przejdźmyterazdopierwszejrewolu-
cjiprzemysłowej,którejwyznacznikiem
byłokrosnomechaniczneimaszynyparo-
we,aktórądatujesięnarok1784.Cowtedy
działosięwmetrologii?Otóżjuż6latpóź-
niejopracowanopierwsząsuwmiarkęzno-
niuszem(produkowanązdrewnaalbomo-
siądzu),dostrzegająckoniecznośćpomiarów
długościzmniejsząniepewnością.Zaczę-
dlaProdukcji.pl
Metale&NoweTechnologie
7
marzec-Kwiecień2021
