Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
poetyckiegouReverdy,egoinadrealistów,związkówkubizmuzgrupąBretonapozostają
dodziśnietylkoniezastąpionymprzewodnikiempoproblematyce,leczwskazująna
możliwekierunkibadań.
TakżepowieściąMaciejŻurowskizająłsięwszechstronnie,zarównozpunktu
widzeniazasadniczychmomentówjejrozwoju,jakinajwybitniejszychosiągnięć
powieściopisarzyfrancuskichXIXwieku(Balzak,Stendhal,Flaubert).Badałzałożenia
estetycznegatunkuitransformacje,jakimpodlegały,dzielącprzytymzinnymi
badaczamipogląd,żeprzemianaokreślaistotępowieści.Niebezpowodujako
przedmiotszczegółowychanalizwybierałarcydzieła–RękopisznalezionywSaragossie,
CzerwoneiczarneczyPaniąBovary,którepozwalaływyjątkowodokładnieuchwycić
problematykęestetycznąważnądlarozwojupowieścinowoczesnej.
Pracabadaczaznalazłasilneoparciewdziałalnościedytorskiej–dzieławybrane
wielkichpowieściopisarzyopatrywałwprzedmowyiposłowia,awczasopismach
naukowych,bądźantologiach,publikowałważnetekstykrytykiświatowejpoświęcone
zagadnieniompowieści,nierzadkowewłasnymprzekładzie.Śledzącpowieśćod
renesansudoschyłkuwiekuXIXwróżnychodmianachgatunkowych(powieść
epistolarna,szkatułkowa,powiastkafilozoficzna,powieśćprzygodowa,romantyczna,
realistyczna,naturalistyczna...),dążyłzawszedoujęciaporównawczego,śledził
powiązaniapolsko-francuskie,związkimiędzypisarzamiiliteraturamiróżnychkrajów,
relacjemiędzyliteraturąimalarstwem(problemilustracjiwpowieści),literaturą
imuzyką,aleteżikwestietechniczne,jakmowapozorniezależnaczymonolog
wewnętrzny.
Studiująchistoriępowieściwjejrozwojutematycznymiformalnym,Maciej
Żurowskiwybierałzagadnieniatrudne,niezrozumiałelubpomijane–omawiałpierwszy
przejawuczuciowościpreromantycznejwyrażonejzapomocąmuzykiwKuzynku
mistrzaRameauDiderota(Goethepowiedział,żeto„bombawybuchającawsamym
środkuliteraturyfrancuskiej”),analizowałNowąHeloizęRousseaujakopowieść
filozoficznąisentymentalną,ukazując,jakzdobyczeformalnetegodziełażyją
wpóźniejszychutworach,bowiemformalistówzastosowanaporazpierwszydo
powieściotakdużymzakresieproblematyki,operowanieróżnymipunktamiwidzenia,
łączenierozmaitychpłaszczyznitonacji,liryzmuiepiki,sztukasugestii,miały
doprowadzićdo„powieścisyntezy”–Komediiludzkiej.Rozważaniaosztucepowieś-
ciopisarskiejJanaPotockiegoukazująbogactwozjawisk,któreumożliwiłypowstanie
tegoarcydziełaoskomplikowanejkompozycjiiniezrozumiałymzakończeniu,iwyjaś-
niają,żeutwórtakniejednorodnyzawdzięczaswójjednolitycharakterideifilozoficznej,
klimatowirokokoigeniuszowiopowiadania.
StendhaliFlaubert,filarydziewiętnastowiecznejpowieścifrancuskiejtworzącej
paradygmatozakresieeuropejskim,zajmująwrefleksjiMaciejaŻurowskiegomiejsce
szczególne.ZagadnienieartyzmuStendhala,niedostrzeganeprzezkrytykę,toproblem
najwyższejwagi,bowiemautobiograficznycharakterczęścijegotwórczości,naukowa
ścisłośćanalizypsychologicznejoraznaturalnośćstyluczyniązniegoprekursora
zjawiska,któreClaudeMauriacokreśliłwroku1958mianem„aliteratury”.Ajednak
wrozmaitychutworach,notatkachiartykułachpisarzzawarłspójnąteoriępowieści,
wymieniałpisarzy,którzyposłużylimuzaprzykład(Ariosto,Fénelon,Fielding,
IX
