Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zmuszenieprzeciwnikadospełnienianaszejwoli32.Wpodobnymduchuro-
zumowalistarsiodniego,jaknaprzykładTukidydes,którywnDialogume-
lijskim”będącymfragmentemnWojnypeloponeskiej”ukazujesiłęmilitarną
państwajakoelementjegohegemonicznościorazinstrumentosiąganiacelów,
któreniemusząwspółgraćzinteresemjakiejkolwiekwspólnoty.JakpiszeTuki-
dydes,przywołującsłowaposelstwaAteńczykówdomieszkańcówMelos:
[ł]sprawiedliwośćwludzkichstosunkachjesttylkowtedymomentemroz-
strzygającym,jeślipoobustronachrównesiłymogąjązabezpieczyć;jeślizaś
idzieozakresmożliwości,tosilniejsiosiągająswecele,asłabsiustępują33.
TrudnonazwaćpostępowanieopisaneprzezTukidydesazasprawiedli-
we,zwłaszczajeśliweźmiemypoduwagę,żetoAteńczycybylinapastnikami,
azdziesiątkowanimieszkańcyMelosstronąnapadniętą.Wtymprzypadkusiła
militarnazostaławykorzystanaprzezdowodzącychzpełnąświadomościąkon-
sekwencjiosiągnięciacelówstrategicznych.Wojna,zdaniemTukidydesa,ipo-
łożenieAteńczykówmiałyusprawiedliwićużyteprzeciwkolacedemońskim
kolonistomśrodki34.DlaClausewitzaużyciesiłymilitarnejbyłonimniejni
więcejtym,czymcodziennestosunkidyplomatycznemiędzyposzczególnymi
państwami.Skomplikowanewswojejnaturzeniuansepolitykimiędzynarodo-
wejznajdowałyrozstrzygnięcianapolachbitew.ZarównodlaTukidydesa,jak
idlaXIX-wiecznegogenerała,użyciesiłyiwykorzystaniemozolnietworzone-
gozdużymzaangażowaniempotencjałumilitarnegoniebyłorzeczą,nadktórą
możnaprzejśćdoporządkudziennego.Wojnawiążesięzwydatkamiinad-
wyrężeniemgospodarczympaństwa.Budżetysąbowiemograniczone,jeśli
chodzionarzędziafinansowaniaswojejpotęgi,podobniejakograniczonajest
populacja,którąmożnawykorzystaćwramachuzupełnieństratpowstających
wwynikuwykorzystaniabroni.Niezależnieodtego,czymamynamyślikule
karabinuczyostrzemiecza.Tukidydespisze:
Wojna[ł]przedłużającsię,niesiezesobąwielenieoczekiwanychwypad-
kówzarównodlajednej,jakidladrugiejstronyiniewiadomo,naczyją
stronęprzechylisięzwycięstwo35.
Jesttowyrazdalekowzrocznościwużyciusiłymilitarnejidostrzeganiupro-
blemów,któremożnanapotkać,osiągająccelepolityczneimilitarne.Wymiar
etycznyużyciasiłyzbrojnejprzejawiasięrównieżwpracynOwojnie”:
32C.Clausewitz,Owojnie,Kraków2010r.,s.15.
33Tukidydes,WojnaPeloponeska,tłum.K.Kumaniecki,Wrocław2004,T.II,księgaV
,s.467.
34DyskusjęnadetycznąstronąpostępowaniaAteńczykówmożnaprześledzić[w:]M.Wal-
zer,Wojnysprawiedliweiniesprawiedliwe,Warszawa2010r.,s.41.
35Tukidydes,Wojna...,K.Kumaniecki(tłum.),s.66.
25
