Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Archiwum–sercepóźnośredniowiecznejmonarchii?...
55
godnościichwystawców,razemzrelikwiamiiregaliami
17
.Byłoonooczywiście
częściąszerszegoprocesuwprzęganiapismawsferęadministracjiizarządzania
państwem,któregogłównyciężarwszędziewEuropiedźwigałykancelarie
monarsze.Opinienatematchronologiitegoprocesu,formułowaneprzez
historykówkolejnychepok,sąbardzorozbieżne.Znawcyokresunowożytnego
datująjegopocząteknawiekXVlubXVI.Wskazująoni,żewłaśniewtedy
miałmiejsceDdramatyczny”przyrostilościowyprodukowanejdokumentacji,
powodowanyprzedewszystkimrozwojemaparatubiurokratycznegoidostęp-
nościątaniegomateriałupisarskiego–papieru18.Podobniejakwparuinnych
istotnychsprawach,dotyczącychdynamikirozwojukulturypisma
19
,opinia
mediewistówjestodmienna.Pomijającnieliczneprzypadkisprzed1000r.20,
traktująonipraktykęplanowegoprzechowywania(iświadomegowykorzysty-
wania)dokumentacjizwiązanejzpolitykąizarządempaństwemjakojeden
zaspektówDrewolucjidokumentowej”tzw.DdługiegowiekuXIII”(okresumniej
więcejmiędzy1170a1340r.21).Zjawiskotobyłojużwielokrotniedyskuto-
wanewliteraturzeprzedmiotu22.Przypomnijmywięctylko,żeobejmowało
onorównocześnieskokowywzrostilościpowstającejdokumentacji,jejdaleko
idącezróżnicowanieorazstandaryzacjęformularzaposzczególnychtypów
dokumentów,atakżedemokratyzacjęgronaichużytkowników.Jednakżenaj-
ważniejszydlanaszychrozważańjestjeszczejedenelementtrzynastowiecznych
przemian,mianowicieudoskonaleniestrategiiipraktykiichprzechowywania.
17Więcejopraktyceprzechowywaniadokumentacjiwskarbcumonarszym:P
.Węcowski,
Skarbiecpamięci,s.371n.
18Zobaczm.in.:F.deVivo,A.Guidi,A.Silvestri,ArchivalTransformations,s.421;
R.C.Head,DifferentiationofRepositories,499n.;M.Friedrich,DieGeburtdesArchivs,s.25.
19Więcejotychróżnicach:A.Adamska,Locascribendi:genezapojęcia,definicjeigraniceuży-
teczności,w:Locascribendi.MiejscaiśrodowiskatworzącekulturępismawdawnejRzeczypospo-
litejXV-XVIIIstulecia,red.A.Adamska,A.Bartoszewicz,M.Ptaszyński,Warszawa2017,s.24.
20ChociażtezaozupełnymupadkukulturydokumentuwokresieodVIdoIXw.została
jużdziśpraktyczniezarzucona,istnieniezorganizowanych,nieefemerycznycharchiwówwładców
jestpotwierdzoneźródłowotylkodlaanglosaskiejAnglii.Wysokistopieńorganizacjiarchiwów
karolińskichzostałostatniozakwestionowanyprzezMarkaMersiowsky’ego,zob.odpowiednio:
A.R.Rumble,Anglo-SaxonRoyalArchives:TheirNature,Extent,SurvivalandLoss,w:Kingship,
LegislationandPowerinAnglo-SaxonEngland,red.G.R.Owen-Crocker,B.W
.Schneider,Wood-
bridge2013,s.185–199;M.Mersiowsky,DieUrkundeinderKarolingerzeit.Originale,Urkun-
denpraxisundpolitischeKommunikation,t.1–2,Wiesbaden2015,rozdz.7.
21Niektórzybadaczesytuująówprzełomwrozwojupragmatycznejpiśmiennościok.1200r.
(Dunmoment1200”;J.-F.Nieus,LesarchivesdescomtesdeFlandrejusqu’aumilieuduXIIIesiècle.
Chroniqued’unenaissancedifficile,w:Lesarchivesprincières,XII-XVsiècles,red.X.Hélary,
J.-F.Nieus,A.Provostiin.,Artois2016,s.50n.).
22M.in.:M.Mostert,Communication,LiteracyandtheDevelopmentofEarlyMedievalSo-
ciety,w:Communicareesignificarenell’AltoMedioevo,Spoleto2005(AttidelleSettimane,52),
s.50n.;Th.Behrmann,Einleitung,s.2;P
.Bertrand,LesEcrituresordinaires.Sociologied’un
tempsderévolutiondocumentaire(1250-1350),Paris2015.
