Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Mity,którewyszłyzobiegu
cechącharakterystycznąsłabejargumentacji,jakądodziśstosujągłosiciele
pseudonaukowychpoglądów.
WIIwiekun.e.,sfrustrowanyutrzymującymsięwpływemChryzypaiwspół-
czesnychczłonkówobozukardiocentrycznego,Galen–„książęlekarzy”,który
zasłynąłzleczeniagladiatorówwPergamonie–postanowiłprzeprowadzićspek-
takularnypokazpubliczny,podczasktóregoprzeciąłnerwkrtaniowywsteczny
świni5.Przerwanietegonerwu,którybiegnieodmózgudokrtani,sprawiło,że
zwierzęprzestałokwiczeć,choćnadalsięmiotało.Zgodniezlogikąprzyjętą
przezobrońcówkardiocentryzmuprzecięcienerwów,którewychodziłyzmóz-
gu,niepowinnopowstrzymaćświniprzedkwiczeniem–chybażestanowisko
tobyłobłędne,amowęimyślikontrolujemózg,copostulowałGalen.Podważył
onichtwierdzeniazapomocą–jakująłtohistorykCharlesGross–pierwszej
doświadczalnejdemonstracjikontrolizachowaniaprzezmózg.
Jakmożnasiębyłopewniespodziewać,niewszyscydalisięprzekonać.
GalenzostałzakrzyczanymiędzyinnymiprzezflozofaAleksandrazDamasz-
ku,którystwierdził,żedemonstracjadotyczyjedyniezwierząt.Wistociewiara
wumysłowefunkcjesercaprzetrwaławwielukręgachażdoczasówrenesansu.
PrzykłademsąchoćbypismaWilliamaHarveya,angielskiegolekarzacenionego
zaopiskrążeniakrwiwciele.Jegoklasycznedzieło,Demotucordisetsangui-
nisinanimalibus(wydanew1628r.),przedstawiasercejakonajwyższąwła-
dzę,którapanujenadresztąciała.Dodziśresztkitegomitupokutująwwyraże-
niachodwołującychsiędopsychologicznychfunkcjiserca,takichjak„zapisać
wsercu”czywobiegowympowiedzeniu,żemiłośćmieszkawsercu.
Trzebawtymmiejscudodać,żechoćfunkcjepoznawczesązasadniczo
zlokalizowanewmózgu,tocorazwięcejdowodówprzemawiazatym,żepra-
casercaniewątpliwiewpływananaszemyśliiemocje(patrzs.191i195),nie
powinniśmywięczbytlekceważącotraktowaćkardiocentrycznychpoglądów
starożytnych.
Mit#2
Mózgrozprowadzapocielepneumężyciową
NiektóreodkryciadokonaneprzezGalenaianatomówaleksandryjskichwy-
dająsięzadziwiająconowoczesne.Niedajmysięjednakzwieśćcodozakre-
suichprzednaukowejwiedzy.Wówczesnymświecieniewiedzianobowiem
30
