Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zalternatywnąinterpretacją,którawiążezachowaniazależneiagresywne
zredukcjąinnychpopędów.
1.2.4.
Agresjajakonawyk
Zachowaniedobrzeutrwalone,dotegostopnia,żejestzautomaty-
zowaneirealizowanebezpełnejkontroliświadomości,nazywamyna-
wykiem.Agresjatonawyknapastowania.Takiestanowiskoreprezentuje
A.Buss.Podkreślaon,żeagresywnośćmożebyćtrwałącechącharakte-
ryzującącałąosobowośćczłowieka.ZdaniemBussa,istniejączteryczyn-
nikideterminującesiłęagresywnościudanejjednostki.Jednymznich
jestczęstośćiintensywnośćdoznawanychnapaści,frustracjiiprzykrości.
Busstwierdzi,żenistniejewiększeprawdopodobieństwo,żechronicznie
agresywnabędzietajednostka,naktórądziałałowielebodźcówwywołu-
jącychgniew,niżjednostka,naktórądziałałoichniewiele”.
Drugimczynnikiemdecydującymosileagresywnościudanego
człowiekajeststopieńwzmacnianiaagresywnegoczynapastliwegoza-
chowania.Niewzmacnianieagresji,toznaczystwarzanietakichsytuacji,
wktórychzachowaniaagresywneniedoprowadzajądoosiągnięciana-
gród,zmniejszasiłęnawyku.Trzecimczynnikiemdeterminującymsiłę
agresywnościjestfacylitacjaspołeczna.Busstwierdzi,żerówieśnicy
istarsiczłonkowiegrupyczyrodzinymogądostarczaćmodelizachowa-
niaagresywnego,naktórychdanajednostkasięwzoruje.Ostatnimczyn-
nikiemwpływającymnaagresywnośćjednostkijestjejtemperament.
AmerykańscybadaczeA.BanduraiR.H.Walterstwierdzą,żeza-
chowanieagresywnetowyuczonysposóbzachowaniasię(Bandura,Wal-
ters,1968,za:Grochulska,1982:22).WedługA.BanduryiR.H.Waltera
utrwalonezachowaniaagresywnemogąbyćlikwidowanedrogąuczenia
się.Takieuczenie(oduczanie)poleganakonsekwentnymodmawianiuna-
grodyalbonaaktywnymkaraniu.
Z.Skonywyróżniaczteryrodzajeagresji:patologiczną,frustracyj-
ną,naśladowcząiinstrumentalną(Skorny,1976:211-219).
Wwychowaniuwystępowaniezłożonychpostaciagresjitrzebabrać
poduwagęjużudzieciwwiekuszkolnym.
23
