Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
BibliotekaAmorFati
Myśleniautopijneimityczne
modelowaniasytuacjicharakteryzująmyślenieczłowiekaodpo-
czątkujegoistnienia.Odwieczneinieodzownejestludzkiema-
rzenieojutrze,któremożebyćlepszeoddzisiaj.Wszyscymamy
nadzieję,żekiedyśodmienimylosistworzymyświatdostatku,
bezpieczeństwa,sprawiedliwości,równościiwolności.
GatunekutopiijestwszakżeDsynteząartystycznościina-
ukowości”
1
(widzimytojużwPaństwiePlatona
2
,któreniewąt-
pliwiebyłobezpośredniąinspiracjądlaUtopiiMorusa
3
).Boto
właśniePlaton,pomimożetoniebezpośrednioodniegowywodzi
sięokreślenieDutopia”,jesttwórcąarchetypuikonwencjimyśle-
niautopijnego.Zauważyćmożnateż,żePaństwoPlatonaoparte
jestnaideidoskonałejzgodnościpomiędzyspołeczeństwem
ijednostką.Przedstawiaonowizjęustrojuspołecznego,wktórym
spełniaćsięmiałaideadobraprzezpojednanieinteresówjednostki
zkorzyściamiogółu,comiałostwarzaćpodstawęuniwersalnej
szczęśliwości.WpewnymsensiePlatonproponujewięcstabilny
układzuniformizowanychjednostekzamkniętychwsztywnych
ramachspołecznych,zdegradowanychdostatusunumeru,co
przecieżstałosiępóźniejelementemkonstytutywnymnegatyw-
nychwizjiutopijnych.Platonzatem,pomimożemiałwswym
Państwieintencjejedynieutopijne,jesttwórcąpierwszejwhistorii
utopiiiantyutopiizarazem
4
.
Łatwowięczauważyć,żegranicamiędzyutopiąianty-
utopiąjestwręczpłynna.Wobydwuklasycznychprzypadkach
(PlatoniMorus)ukazywanesązamknięte,wyimaginowanespołe-
czeństwa.Przedmiotemopisujestcałośćbezwzględniejednolita,
całkowiciedobralubcałkowiciezła.Utopistakreujespołeczeń-
stwoabsolutniedobre,zaśanty-utopistakreujespołeczeństwo
1Ł.Zweiffel:Utopia-idealnaodpowiedźnanieidealnąrzeczywistość.Kraków
2008,s.6.
2Platon:Państwo.Przeł.W.Witwicki.Kęty1998.
3T.Morus:Utopia.Przeł.K.Abgarowicz.Lublin1993.
4Zob.D.Wojtczak:Siódmykrągpiekła.Poznań1994,s.21.
16
