Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdziałpierwszy
tąroślinnością,napołudniuzaś—płytkieparowy,naogółnieliczneirzadko
porośniętetrawąikrzewami.Trudnozresztą,abybyłoinaczej,skoropołu-
dniowe,ostresłońcewypalałostepdocna.Podługotrwałychokresachsuszy
ziemiaprzypominałatwardeklepiskopoprzecinanelicznymiidośćgłęboki-
miszczelinami.Dopierodługotrwałejesiennedeszczeprzywracałytymte-
renomichpoprzednistan.
Wpółnocnychregionachstepowychgęstatrawachroniłaglebęprzed
wysuszeniem,aisłońceoperowałotamzmniejsząintensywnością.Niekie-
dystepstawałwpłomieniachwywołanychuderzeniempiorunalubzapró-
szeniemogniaprzeznieostrożnychludzi.Ginęłowtedymnóstwozwierząt,
ptakinawet,atrawatliłasięprzezdługietygodnie.
ZiemieukraińskiezajmowałyznacznączęśćRówninyWsochodnioeuro-
pejskiejirozciągałysięnaobszarzeprzeszło600tys.kilometrówkwadrato-
wych.NasuwałysięnaniemasypowietrzaznadPłaskowyżuSyberyjskiego,
podlegałydziałaniuumiarkowanegoklimatuczarnomorskiego,atakżekon-
tynentalnymwpływomzachodnio-iśrodkowoeuropejskim.Powodowałoto
charakterystyczneczęstezmianypogody.
ZaporożeiDzikiePola,naktórychgłównierozgrywałysięopisywane
wydarzenia,stanowiływprawdzieterenbardziejjednorodnypodwzględem
klimatycznym,alewpływyróżnychtypówklimatudawałysiętutajodczuć
bardzowyraźnie.
Zaporoże—krajleżący„zaporohami”,niemiałotrwalewyznaczonych,
stabilnychgranic.Znaczniełatwiejwykreślićjegozasięggeograficznyniż
umiejscowićnamapiejakopewienobszarhistoryczny.Współcześniczęsto
bowiemzaZaporożeuznawaliterenprzyznanyKozakomprzywilejamikró-
lewskimi,wgranicachtzw.wolnościkozackich(por.rozdziałszóstyksiąż-
ki,zwłaszczacytowanytamprzywilejStefanaBatorego,wydany20sierpnia
1576r.);czasemzaśłączyliZaporożezDzikimiPolamiwjednąkrainę.
JużwdrugiejpołowieXVIw.graniceteznajdowałysięwodległościza-
ledwie90–100kmodKijowa.Jednakgranicageograficznaprzebiegałaznacz-
niedalejnapołudnie.
Odwschoduipołudniapokrywałasięonazliniąrozgraniczającąposiad-
łościRzeczpospolitej,państwamoskiewskiegoiChanatuKrymskiego;odza-
choduprzebiegaławzdłużIngulca;napółnocy—wzdłużSamaryidalejna
zachóddoIngulca.NazachódodZaporożarozciągałysięDzikiePola,któ-
rychgranicestanowiłylinierzekSinejWody(Siniuchy)iBohu.
35
