Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdziałpierwszy
smutnychdoświadczeniachifiaskukrólewskichplanówwojennychstrona
polskaobawiałasięjednaksprowokowaniawojnyzsułtanem,doktórejzpew-
nościąbydoszło,gdybyKrymzostałzaatakowanyrównocześnieprzezobu
sygnatariuszyewentualnegoaliansuzaczepno–odpornego
54
.
25września1647rokuudałosięwreszciedoprowadzićdoporozumie-
nia,wktórymmiędzyinnymiznalazłasiępolskaobietnicakaraniatychZa-
porożców,którzyorganizowalinapaścinaposiadłościmoskiewskie.Wspól-
niezobowiązywanosiędonieprowokowaniaTatarów
,leczwrazieichnapa-
ściMoskwaiRzeczpospolitamiałysobienawzajemudzielaćpomocyoraz
wyjaśniaćsułtanowi,żeniestanowitoprzejawuwrogościwobecPortyijej
interesów
55
.Niemiałotozresztąwiększegoznaczenia,bowkrótceMos-
kwazawarłarozejmzChanatem.TymczasemkrólciągleprowokowałTata-
rów:wstrzymałwysyłkęzwyczajowychpodarunków,posłomzKrymuty-
godniamikazałwyczekiwaćnapożegnalnąaudiencję,anakoniecuraziłcha-
natreściąskierowanegodońlistu
56
.Innasprawa,żeilistyodchananiebyły
wzoremdyplomatycznejuprzejmości,atakzwanezwyczajowepodarunki
(notabenebardzowysokiejwartości)stanowiłyreliktdawnegoharaczu.Trud-
nosięwięcdziwić,żekrólmiałpodstawydouznawaniaichzawyrazogra-
niczeniasuwerennościRzeczypospolitej,zwłaszczaże—jakpamiętamy—
jużtrzylatawcześniej,wlutym1644roku,senatradziłpowstrzymaćsięod
dalszegowręczaniaupominkówipoczekaćnadecyzjęsejmuwtejmierze.
Dlauzyskaniapełnegoobrazuspornejkwestiinależydodać,żechandyspo-
nowałformalnymipisemnymizobowiązaniamiwładzpolskichispodziewał
się,iżzostanądotrzymane.
MimociągłychzatargówTatarzysiedzieliterazcicho,najwyraźniejwy-
czekującnakorzystniejsządlasiebiesytuację.UderzenienaPolskęuniemoż-
liwiałyimtakżekonfliktyiwalkiwewnętrzne.
Jesienią1647rokuchorążykoronnyAleksanderKoniecpolskiiJeremi
WiśniowieckizorganizowaliwyprawęnaDzikiePola,usiłującsprowokować
ordędonapaści.Bezskutecznie.
54S.M.Sołowjew,IstoriaRossiisdriewniejszichwriemien,ks.5,t.9,10,Moskwa
1961,s.471–474.
55F.E.Sysyn,Isstoria...,s.137,138;Historiadyplomacjipolskiej,t.2,1572–1795,
podred.Z.Wójcika,Warszawa1982,s.102.
56W
.Czermak,Plany...,s.292.
37
