Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
I.1.Pochodzeniejęzykapolskiego
COPOWINIENWIEDZIEĆNAUCZYCIEL
JASIADOCIEKLIWEGO
1.Językiindoeuropejskie
1.1.Wspólnotapraindoeuropejska
Oddawnazauważano,żejęzykiużywanewEuropieiwpołudniowo-
-zachodniejAzjisądosiebiepodobne
1.Zwróconoprzedewszystkimuwagęna
zbieżnościleksykalne,alesądzono,żesąonewynikiemzapożyczeń.Naprzeło-
mieXVIIIiXIXw.uczenizaczęliporównywaćjęzykieuropejskiezsanskrytem
idoszlidowniosku,żetakdużepodobieństwomiędzyniektórymijęzykami
europejskimiasanskrytemwynikazfaktu,żejęzykitepochodzązewspólnego
źródła.WówczasF.Boppzaproponował,byjęzykipochodząceztegosamego
źródłanazywaćindoeuropejskimi(por.Bednarczuk1986).Dalszebadaniajęzy-
kówindoeuropejskich,atakżeodkryciazabytkówjęzykowych,takichjaknp.
tekstyhetyckie,pozwoliłyzrekonstruowaćprajęzyk,zktóregowywodząsię
językiindoeuropejskie.Języktenznamytylkozrekonstrukcji,dlategonosi
nazwępraindoeuropejskiego.Byłużywanyok.4000latp.n.e.przezkoczow-
nicząwspólnotę,którąokreślasięmianemPraindoeuropejczyków.
Istniejąróżneteorienatematojczyznytejgrupyetnicznej
2.Występowanie
licznychnazwzwierząthodowlanych,określeniazjawisktakichjakśnieg,mróz,
zimaorazbrakwspólnejnazwymorzaizjawiskznimzwiązanychpozwalają
przyjąć,żePraindoeuropejczycymoglizajmowaćnznaczneobszaryśrodkowego
pasazachodniejEurazjimiędzyEuropąŚrodkowąacentralnąAzją”(Bednarczuk
1986:36).
1.2.Rozpadwspólnotypraindoeuropejskiej
ProcesrozpadujęzykaPraindoeuropejczykównadialektypraindoeuropej-
skiebyłzwiązanyzrozprzestrzenianiemsiętegoludu.Rozpocząłsięjuż
naprzełomieIViIIItysiącleciap.n.e.itrwałdopierwszejpołowyIItysiąclecia
p.n.e.,cooznacza,żedialektyindoeuropejskiewyłaniałysięzprajęzykastop-
niowo.Najpierwodprajęzykaoderwałysiędialektyperyferyjne,doktórychnie
docierałyjużzmianywychodzącezcentrum.Zdialektówtych(wróżnymcza-
sie)powstałyjęzyki:nawschodzie–tocharski,nazachodzie–językiitalskie
1Topodobieństwojestwidoczne,gdyporównujesiępostaćfonetycznąwyrazówotymsa-
mymznaczeniu(por.pkt1.5wtymrozdz.).
2SzerzejoteoriachnatematpraojczyznyludówindoeuropejskichpiszeL.Bednarczuk
(1986:35–36).
