Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rodzajezapożyczeń
17
chowującestrukturęoryginału),półkalki(wczęściprzetłumaczone,wczęści
przeniesione)itzw.zapożyczeniasemantyczne(czyliprzykładydopożyczenia
znaczeniadofunkcjonującegojużsłowa).Kalkąwyrazowąjestnp.angielskie
słowoloanword‘wyrazzapożyczony’
,przetłumaczonezniemieckiegoLehnwort
(kalkąfrazeologicznązaśpolskiterminwyrazobcyijegoczeskiodpowiednik
cizíslovo,obazniemieckiegoFremdwort).PółkalkąjestniemieckieShowge-
schäf,częściowoprzeniesione,częściowoprzetłumaczonezangielskiegoshow
business.Zapożyczeniemsemantycznymwpolszczyźniejestnp.myszjako
nazwaurządzeniakomputerowego,podobniewczeskimmyż,wniemieckim
Maus,wefrancuskimsouris,whiszpańskimratón:wewszystkichtychjęzykach
słowo,którewcześniejbyłonazwązwierzęcia,nabrałonowegoznaczeniapod
wpływemangielskiegoneosemantyzmumouse,powstałegonadrodzemeta-
foryzacji,czyliprzeniesienianazwyzewzględunapodobieństwodesygnatów.
Powód,dlaktóregowksiążcetejograniczamysiędozapożyczeńleksykalnych
właściwych,jesttensam,copoprzednio:zajmujenaspercepcjaobcejformy
ijejwpływnafunkcjonowanieirozwójzapożyczeń,akalkiizapożyczeniase-
mantyczneniemająobcejformy,tylkoobcąstrukturęlubobcątreść.Niebez
powoduokreślasięjeobrazowojakowyrazyobcewrodzimymprzebraniu.
Jeszczejednymuściśleniem,któremusimyuczynić,jestto,żezajmować
nasbędągłówniepożyczkisensustricto,np.haker,aniewyrazypochodneod
zapożyczeń,np.hakerski,hakerstwo,hakerka.Teostatnieznajdująsięwpół
drogimiędzyzapożyczeniamiwłaściwymiawyrazamirodzimymi,powstają
bowiemnagrunciejęzykabiorcy,alezbudowanesąwczęścizobcychmorfe-
mów,cowięcej-zobcychmorfemówleksykalnych,czylitych,któredecydują
oznaczeniusłowa.Tworzeniewyrazówpochodnychświadczyodobrymprzy-
swojeniupożyczki,zarazemjednakzacieragranicęmiędzyzapożyczeniami
asłownictwemrodzimym.
Zapożyczeniamożnadzielićjeszczenainnesposoby,ponieważjednak
podziałyteniesąistotnezpunktuwidzeniabadań,któretuprzedstawiamy,
ograniczymysiędoichwymienienia,niewnikającwszczegółyiniepodając
wieluprzykładów.
Otóżmożnapodzielićwyrazyobcezewzględunadrogę,jakązostały
przyswojone.Wtensposóbwyodrębniasięzapożyczeniafonetyczne,oparte
nawymowieoryginałuiniezgodnezjegopisownią(np.nonajron,zangiel-
skiegonon-iron,wprzybliżeniu[non'ajren]),zapożyczeniagraficzne,opartena
pisownioryginałuiniezgodnezjegowymową(np.nylon,zangielskiegonylon,
wymawianegowprzybliżeniu[n'ajlen]),orazzapożyczeniamieszane,wczęści
