Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
P
.Kostyło•Pedagogikaioptymizmoświecenia
43
manipulatorównastawionychnajaknajwiększyzysk,zaśwprzypadkurobotnikówspro-
wadzaichdopoziomuJoeSześciopaka,leżącegoprzedtelewizoremisączącegopiwo
pocałymdniuharówki.Dotegomożeprowadzićodchodzenieodkształceniaogól-
negoipostulowanie,abywszystko,corobimywedukacji,miałocharakterpraktyczny,
anajlepiejabynadawałosiędonatychmiastowychibezpośrednichwdrożeń.Zarówno
MarthaNussbaum,jakitrojepolskichautorów,ostrzegającprzedtakimzagrożeniem,
nawiązujądonajlepszychtradycjipedagogicznych–dokontynentalnejkoncepcji
BildungorazdoanalitycznejkoncepcjiEthicsandEducation
1
l
Wstronęmyślenialiberalnego
Trudnoniezgodzićsięztwierdzeniem,żecelempedagogówpowinnobyćprzestrze-
ganiespołeczeństwaprzedtakąedukacją,wktórejczłowiekjesttraktowanyinstrumen-
talnie,atakżeprotestowanieprzeciwkopróbomuczynieniazkształceniaumiejętności
wyłącznietechnicznej.StanowiskoPolskiegoTowarzystwaPedagogicznegowtymwzglę-
dziejestzpewnościąpodzielaneprzezzdecydowanąwiększośćpolskichpedagogów.
Zagrożeniadlaedukacjizestronyskrajnegoliberalizmusączęstymtematempublikacji
wnaszymśrodowisku(Futyma2002,Potulicka,Rutkowiak2010,Czech-Włodarczyk
2012).Zdystansowanyiniechętnystosunekdowartościneoliberalnychmaswojegłę-
bokieuzasadnienienietylkowpewnychdestrukcyjnychpraktykachwolnegorynkuna
świecie,aletakżewpolskichdoświadczeniachgospodarczychpo1989roku.Warto
zauważyć,żePolacyniebyliwówczasprzygotowanikulturowonaprzyjęcieliberalizmu
gospodarczego.Niemającaniwystarczającejwiedzyekonomicznej,aniodpowiednich
cnótspołecznychkoniecznychdofunkcjonowaniawwarunkachwolnegorynku,zosta-
liśmywystawieninaoddziaływaniajednostekigrup,któreczęstobyłyraczejkarykaturą
liberalizmuniżjegonormalnymwyrazem.
Tenegatywneprocesybyłyzazwyczajakceptowane,anawetwzmacnianeprzez
naturalnewówczesnychokolicznościachdążeniedokonsumpcjonizmu.Polacy,utrzy-
mywaniprzezcałedziesięcioleciawstaniesocjalistycznejprzaśności,chcielijaknaj-
szybciejsięwzbogacić,dorównaćstandardemżyciaspołeczeństwomzachodnim.Taka
byłaiwdalszymciągujestorientacjawiększościnaszychrodaków.Wdążeniudonadro-
bieniawielopokoleniowychzapóźnień,jesteśmyczęstogotowigodzićsięnanadużycia
1
Bildungtokoncepcjaedukacjipodkreślającastopniowe,intelektualneimoralnedojrzewanie
człowiekadorealizacjiswoichindywidualnychmożliwościwkulturze,wjakiejżyje.Myślicielem
promującymtopodejściebyłWilhelmvonHumboldt(1769–1859).EthicsandEducationtotytuł
książkiRichardaS.Petersa(1919–2011),wktórejautor,odwołującsiędometodyanalizyjęzyka,
pokazujenieodzownośćetykidlateoriiipraktykiedukacyjnej.
