Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Momentykonstytutywneobiektywnościpoznania
17
orazdoświadczeńartystycznych,niespełniającychrygorównaukowości
(wtymzwłaszczainterpersonalnejweryfikowalności),aniosącychzesobą
silneroszczeniedoprawdy.Totalnośćjestnauceobcaniewtymsensie,że
niedążyonadoobjęciacałości,ależetodążeniedokonujesięwperspek-
tywieoddalającegosięhoryzontu.Liniahoryzontu,udzielającaktywności
poznawczejokreśloności,jednocześnieznamionujenieskończonośćprze-
strzenipoznania,aograniczonośćpraktykipoznawczejidzietuwparze
zpotencjalnąnieograniczonościąprocesupoznawczego.
Aktywnośćpoznawczaprzynosiwynikiwpostaciwiedzynaukowej
wówczas,gdy-nawzórnaukprzyrodniczychimatematycznych-sąone
bezstronne1,intersubiektywniekomunikowalneorazintersubiektywnie
weryfikowalne2.Nazywamywtymmomenciepoimieniuto,cowcześniej
zostałomilczącoobjętenawiasemmetodologicznejoczywistości:żeoto
kierujemyuwagęwyłącznienaanalizydrógpoznaniadyskursywnego,tj.
niebezpośredniego,nieopartegonaintuicji,leczzapośredniczającegopo-
znawanerzeczywreprezentacjiznakowej.Niejesttojednoznacznezprze-
kreśleniemwartościintuicjidlapoznaniawogóle.ZaAlinąMotycką(2010:
184),możnapowtórzyć,żenbezintuicjirozumjestbezradnymzbiorempra-
widełiprocedur,bezrozumuzaśintuicjajestdlanaukinieprzydatna,pozo-
stajewprawdzieczysta,aleniejestprzekazywalna”.Sprzeciwwobeckwa-
lifikowanianiedyskursywnegoodniesieniasiędoświatajakotypupoznania
naukowegojestzasadąracjonalizmu,apomijaniepredykatudyskur-
sywny,gdymowaopoznaniu,manajczęściejcharakterentymematyczny.
Gdynatrafiamynazagadnienieprzekazywalnościtreściuzyskanychdrogą
rozumowania,porazpierwszydajeosobieznaćbliskość-dlaproblemu
obiektywnościpoznania-sploturozumuijęzyka.Zgodniezeźródłowym
znaczeniempojęciametodologia,chodzibowiemowytyczeniedrogi
1BezstronnośćjestturozumianazaSzaniawskim(1994a:8)jakokonsekwentnekierowa-
niesięprzezbadaczanprzyjętymiuprzedniozasadami-bezwzględunapreferencjewodnie-
sieniudorezultatówtychzastosowań”.
2Por.Ajdukiewicz1983:72:nRacjonalizmgłosi,żetylkowtedywolnogłosićswojeprze-
konanieidomagaćsiędlaniegopowszechnegouznania,gdydajesięonowsposóbdokładny
wypowiedziećwsłowachigdykażdymożesię(wzasadzieprzynajmniej)przekonaćojego
słusznościlubniesłuszności.Idzietupopierwszeoto,byspołeczeństwachronićprzedopa-
nowaniemichprzezniezrozumiałyfrazes,mającymimotonierazsilnyoddźwiękuczuciowy
iwpływającyskutkiemtegonapostępowanieposzczególnychjednostekicałeruchyspołecz-
ne,apodrugie,idzieoochronęprzedbezkrytycznymprzejmowaniempoglądówgłoszonych
przezichwyznawcównierazzcałąsiłąprzekonania,aleniedostępnychsprawdzeniuprzezin-
nych,awięcprzynajmniejpodejrzanychoto,żesąfałszywe.Idziewięcoochronęspołeczeń-
stwaprzednonsensemiprzedfałszem”.Por.takżeCarnap1969,2011.
