Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wtórnejlikwidacjiw1766roku.Wpoczątkowymokresieistnieniaserbski
patriarchat,pochwilowychpolityczno-eklezjalnychtrudnościach,usytu-
owanynatradycyjnejpentarchicznejmapie
8,którejcentrumdlaprawo-
wiernychstanowijużKonstantynopoljakoDrugiiNowyRzym
9,funk-
cjonujewedleprzejętejiutrwalanejodXIIIwiekuformułydiarchii-
harmonijnejrelacjizwładząpaństwową.Współtworzączpaństwemsa-
kralnyporządek(taxis),silniewzorującsięnakonstantynopolitańskim,
stajesięintegralnączęściąwspólnotybizantyńsko-słowiańskiej.Nato-
miastwkolejnym,tzw.postbizantyńskimokresieswejhistorii,patriarchat,
znajdującsięodczasuswejodnowydopowtórnejlikwidacjipomiędzy
TrzemaRzymami-zczegoDrugistanowijużtylkoideologicznykontekst,
podbudowędlaTrzeciego-jakojedynaserbskainstytucjaprzejmujena
siebiehistorycznąrolęocaleniarodzimejtradycjikulturowej,przyjedno-
czesnymzmaganiusięzbieżącymipolitycznymitrudnościamiieklezjal-
nyminaciskamizwielucentrów.
Odnowapatriarchatujawisięjakomomentzwrotnywdziejachserb-
skiejwspólnoty.Zjednejstronystanowinoweotwarcie,epokęwmiarę
stabilnychstosunkówzwładząturecką
10,zdrugiejzaśjegowznowienie
---
---
---
---
---
-
badaczetłumaczątzw.nieobecnośćpatriarchatuniejegolikwidacją,leczbrakiemuznanego
przezwładzętureckąstatusuautokefalicznego;zob.В.Чубриловић,Српскаправославна
ЦркваподТурцимаодXVдоXIXвека,nЗборникФилозофскогФакултета”1960,књ.
V-1,s.164.
8HierarchiapięciukatedrzostajeokreślonawprawodawstwiecesarzaJustyniana
(NowelaCIX),nasoborachpowszechnych-Konstantynopolitańskimw381(Kanon3),
Chalcedońskimw451(Kanon28),aostateczniepotwierdzonanasoborzewTrullow691r.
(Kanon36).Przyjmujesięnastępującyporządek:Rzym,Konstantynopol,Aleksandria,
Antiochia,Jerozolima.
9PomimodrugiegomiejscaKonstantynopol-szczególniepowielkiejschizmie-za-
czynapretendowaćdoroliprzewodnika,cojestsilnieumotywowanepolitycznieikonfe-
syjnie.
10Ђ.Слиjепчевић,ИсторијаСрпскеПравославнеЦркве,2изд.,Düsseldorf1978,
s.301.PrzyżyczliwymudzialewielkiegowezyraMehmed-paszySokolovicia,zpochodze-
niaSerba,orazzinicjatywyjegobrataMakarijaw1557r.sułtanberatemwydajepozwole-
nienaodnowieniepatriarchatu,naktóregostolcuzasiadawłaśniebratwezyra.Oczywiście
dochodzidotegopodwpływemzmianystosunkuwładzytureckiejwobecprawosławnych,
którawtakimstanierzeczywidziwymiernekorzyści.V.Ćorovićpodkreślawręcz,że
wsparcieSokolovicianiewynikałozpobudeklitylkosentymentalnych,alebyłopodykto-
wanepragmatycznympodejściemdosprawowaniaiutrzymaniawładzy;idem,Мехмед-
–32–
