Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
sięponadtowielkiejrodziniensatyrówstaropolskich”występujących
poSatyrzeJanaKochanowskiegowróżnychkostiumachisytua-
cjach7.Niewdającsięwzbędnedlaproblematykitejksiążkirozwa-
żaniagenologiczne,należywięcjedyniezaakcentowaćkonieczne
rozróżnieniepomiędzysatyrąjakogatunkiemościśleokreślonych
cechachadużoszersząkategoriąnsatyryczności”
,właściwądlasze-
regutekstówniemieszczącychsięwramachwzorcarzymskiejsatyry
klasycznej,aposiadającychwliteraturzestaropolskiejbogatąrepre-
zentację
8
.Owansatyryczność”(HannaDziechcińskapiszeonuję-
ciachsatyrycznych”9)womawianymokresieczęstopozostawałana
usługachparenezy,służącnietylkokrytyce,lecztakżepoprawie
obyczajów10,jakotakastanowizatemważnyaspektbadańpodejmo-
wanychwtymrozdzialeksiążki.
Należyjednakstalepamiętać,żezarównopozytywnezalecenia
orazwzorce,jakisatyryczneprzejaskrawienia,niemogąbyćin
-
terpretowanejakobezpośrednieodzwierciedleniepozaliterackiej
rzeczywistości.Wkontekścietychpierwszychwartoodwołaćsię
dotrafnegorozróżnieniadokonanegoprzezMarięOssowską,która
przeciwstawiłasobiepojęcianwzorówpropagowanych”oraznwzo-
rówakceptowanych”11.Badającstaropolskietraktaty,wizerunkiczy
nzwierciadła”otematycemałżeńskiej,mamyoczywiściedoczynienia
zwzoramipropagowanymi,któreniekonieczniebyłyakceptowane
iwcielanewżycie.Zastrzeżeniatenieumniejszająjednakwżaden
sposóbwartościtychtekstów,aichgruntownaanalizamożemiećdla
badaczadawnejkulturyogromneznaczenie.Zjednejbowiemstrony
pozwalająonepoznaćwzorcenarzucaneprzezmoralistów,zdru-
giejzaś—najbardziejjaskraweprzykładynieprzestrzeganiatychże.
Przyjrzyjmysięwięcwybranymutworom,wktórychrozważaniana
7Ibidem,s.48.
8Ibidem,s.18.
9H.Dziechcińska:Parenetykaś,s.384.
10P.Buchwald-Pelcowa:Satyraś,s.270.Winnymfragmenciebadaczkapi-
sze:nSatyrycznyśmiechstałsięjednymznarzędziliteraturyparenetycznej[ś]”
.
Zob.Eadem:Satyraś,s.36.Por.H.Dziechcińska:Parenetykaś,s.384.
11M.Ossowska:Ethosrycerskiijegoodmiany.Warszawa1986,s.11.
~
ROZDZIAŁPIERWSZY
~
„TYŻONĄRZĄDŹ,ANIEONATOBĄ”…
~
17~
