Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ekfrazafotografii.ZagładaPiotraSzewca
31
—pobrzmiewająechauwagMichałaPawłaMarkowskiego,któryuwy-
datniaopartąnaparadoksieistotęreprezentacji:
reprezentacjamożliwajestjedyniezacenęodobecnieniareprezen-
towanychprzedmiotówiniemaznaczenia,czydokonujesięto
przezsłowaczylinieibarwy.Zakażdymrazem,gdypojawiasię
znakprzedstawiającyrzecz,pojawiasięonzamiastowejrzeczy,
winnymbowiemwypadkumielibyśmydoczynienianiezezna-
kiem,leczzsamąrzeczą.Zdrugiejjednakstronyreprezentacja
uobecniawjakiśsposóbto,coreprezentuje,gdyżbezodniesieniado
reprezentowanejrzeczybyłabyzawieszonawsemantycznejpróżni34.
Wśródteoretycznienastawionychbadaczyekfrazdominujeskupienie
uwaginakategoriireprezentacji,awzwiązkuzniąnaeksponowaniu
ambiwalencjiprzedstawienia(alboprzedmiotu,alboznaku).Jedynie
SewerynaWysłouch35podniosłakwestiępośrednictwa,jakiezachodzić
musi,gdymamydoczynieniawtekścieliterackimnietylkozambicją
reprezentowania,leczrównieżobrazowania.Przywołała(nieobecną,co
oczywiste,wroztrząsaniachproblemówlitylkoreprezentacji),koncep-
cjęRomanaIngardenadotyczącąwarstwyuschematyzowanychwyglą-
dów.Przypomnimypokrótce,żewygląd—jakrozumiałfilozof—
niejestdany,leczdoznanywspostrzeżeniui,ponieważnieistnieje
samodzielnie,niepełnifunkcjireprezentującejprzedmiot.Natomiast
wdzieleliterackimdziękiwarstwiewyglądów„rzeczspostrzeżona
dochodzidocielesnejsamoreprezentacji”36,chociażzazwyczajdokonuje
siętodrogąwykorzystaniametaforycznychmożliwościjęzykowego
przedstawienia:wpoetyckiejmowie„sąintencjonalniewyznaczone
zupełnieinneprzedmiotyniżte,októrychprzedstawieniewłaściwie
chodzi,itotylkowtymcelu,byprzedmioty,któremająbyćostatecz-
nieprzedstawione,pojawiłysięwodpowiednichtrzymanychwpogo-
towiuwyglądach”37.SewerynaWysłouchustaleniaIngardenatraktuje
34M.P.Markowski:Pragnienieobecnościł,s.10.
35
Zob.S.Wysłouch:Omalarskościliteratury.W:Eadem:Literaturaisemiotyka.
Warszawa2001.(Tutajtakżerecepcjakrytycznadotyczącawarstwywyglądów).
36
R.Ingarden:Odzieleliterackim.Badaniazpograniczaontologii,teoriijęzyka
iflozofiliteratury.Przeł.M.Turowicz.Warszawa1960,s.328.
37Ibidem,s.339.
