Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
6
PierreRousselot,Oczywiaryiinnepisma
doideireligijnych,którezapożyczamyześrodowiskaspołecznego?Jaksięznimi
zrasta?Otojestpytanie3.żw.Tomaszbardzocelnieokreśliłelementyproblemu,
pisząc:DFidesprincipaliterestexinfusione,etquamadhocperbaptismumdatur;
sedquantumaddeterminationemsuamestexauditu,etsichomoadfidemper
catechismuminstruiturB4.Usprawiedliwienieiwyznanie:podwyrażeniamitechnicz-
nymihabitusinfusus5icredibiliumdeterminatio6odnajdujemyowedwaelementy,
którewydająsięheterogeniczne,aktórychnaturalnejsolidarnościnieprzestaje
afirmowaćKościół.Jaktosiędzieje?Wszakłaskaznajdujesiętam,gdziejestświęta
wola;alewierzeniazdająsięrodzićiorganizowaćalbozgodniezzapatrywaniami
rozumunaturalnego,alboprzypadkamiżyciazjawiskowego.
Kościółjeszczebardziejograniczyłpolenaszychdociekań,potępiającnaSobo-
rzeWatykańskim7dwaskrajnewyjaśnienia(jakiemożnabysobiewyobrazić)po-
łączeniawiaryobiektywnejzwiarąwlaną,wiaryprzeżywanejzwiarąsurową.
Owymiwyjaśnieniamisą:racjonalizmHermesaisentymentalizmprotestancki.
Hermesprzypisywałrozumowipełnądeterminacjęwierzeń,wszystko,cowwierze
jestpoznaniem8.Wedługniegołaskabyłausprawiedliwiająca,aleniezauważono,
abywjegodoktryniezachowałaonarolęoświecającą.Natomiastnapiętnowany
3Postawieniepytaniaoto,coodróżniaaktwiarykatolikaodaktuwiaryheretykalubmaho-
metanina,jestzaledwieodwróceniemproblemu,podczasgdyprocespsychologicznywewszystkich
przypadkachwydajesięabsolutnieanalogiczny.
4In4Sent.,d.4,q.2a.2Sol3ad1[DWiarazasadniczojestzwlaniaicodotegodawanajest
przezchrzest;leczcodoswegoprzeznaczeniajestzesłyszenia,itakczłowiekjestprzygotowywany
dowiaryprzezkatechizmB-dopisektłum.].
5[DSprawnośćwlanaB-przyp.tłum.]
6[DOkreślenierzeczywiarygodnychB-przyp.tłum.]
7[ChodzioSobórWatykańskiIzlat1869-1870-przyp.tłum.]
8JużGrzegorzXVIpotępiłtęzasadęHermesa:DRationemprincipemnormamacunicumme-
diumessemquohomopossitsupernaturaliumveritatumcognitionemB(Brewe,Dumacerbissimas
z26września1835;Denzinger,Enchiridion101619)[D/Że/rozumjestpierwsząnormąijedynym
środkiem,przezktóryczłowiekmógłby/osiągnąć/poznanieprawdnadprzyrodzonychB-dopisek
tłum.].Chodziwgruncierzeczyorozumpraktyczny.Hermesnigdyniepowiedział,żenaturalne
przyzwoleniemożebyćaktemzbawczym.Stwierdziłcośprzeciwnego,gdyżtakiejestznaczenieroz-
różnienia,jakiegodokonujeonmiędzywiar!poznaniaawiar!serca.Jednakowawiarasercabyła
tylkozdaniemsię,powierzeniemsięBogu:wiarajakopoznaniebyłanaturalna,zaświarabezmi-
łości,DwiaramartwaB,niebyłałaską.Nadprzyrodzonośćwiaryniemogłabyćzatemwewnętrzna
wobecsamejwiary:całanadprzyrodzonośćwiarybrałasięzmiłości.PotępiającHermesa,Kościół
pragnąłwskazać,żewiara-takżejakopoznanie-jestłaską.Widaćtowyraźniewprzypisach14
i17doSchematuteologów,kol.527i529wDActaConciliiVaticaniBwtomieVIICollectioLacensis.
Nienależyteżmyśleć,żeHeremesprzywiązywałzbytwielkąwagędorozumuwtymsensie,iżsądził,
żemożnaudowodnićdogmatywsposóbwewnętrzny;albowiemnawetjeśliwtympunkcienieco
przesadził,tonauczałprzecież,żeprzyczynyaktuprzylgnięciadotajemnicynależyszukaćwdo-
wodziefaktuobjawienia.Możnaodwołaćsiędofragmentów,doktórychodsyłaDenzinger,VierBücher
vonderreligiösenErkenntniss,t.I,s.246.Zob.wyznaniaPerrone,zagorzałegoprzeciwnikaherme-
zjanizmu,wDemonstrationsévangéliquesMigne>a,t.XIV,kol.960.
