Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Badaniaprzesiewowe
(profilaktykawtórna)
Badanieprzesiewowe(skrining)oznaczabadaniedużychpopulacjina
obecnośćokreślonejchoroby.Zgodnieztądefinicją,badaniemprzesiewo-
wymnazywamytylkomasowe,zorganizowanebadaniapopulacyjne.Oka-
zjonalnychbadań,wykonywanychuosóbzgłaszającychsięzinnychpo-
wodów,niemożnanazywaćskriningiem,aichefektywnośćjesttrudnado
oceny.
Badaniaprzesiewowezwyczajowosązaliczanedobadańprofilaktycz-
nych,nazywanychniekiedy„profilaktykąwtórną”.Profilaktykawtórna
oznaczawczesnewykrywanie,wodróżnieniuodwłaściwejprofilakty-
ki,profilaktykipierwotnej,czylizapobiegania.
Skriningpoleganazastosowaniutestudiagnostycznego,któryumożliwił-
bywykryciechorobywewczesnymokresiejejrozwoju.Zastosowanytest
powinienbyćprosty,tani,powtarzalnyispołecznieakceptowany.Testpo-
winienbyćskuteczny,tj.charakteryzowaćsięwysokączułościąiswoisto-
ścią–czyliwysokąefektywnościąrozpoznawaniaposzukiwanejchoroby.
Czułośćmetodstosowanychwskrininguniejeststuprocentowaizależy
odwieluczynników,takichjak:właściwezastosowaniemetody,stopień
wyszkoleniapersonelu,doświadczenielekarzy,jakośćużywanegosprzętu.
Wartośćposzczególnychbadańprzesiewowychwymagaocenylicznych
czynników:wpływunaumieralnośćnadanynowotwór,czułościiswoisto-
ścitegobadania,częstościwykonywaniabadań.Ważnymelementemba-
dańprzesiewowychjestmożliwośćskutecznegoleczeniawykrytych
wskriningunowotworów.Niemożnateżpominąćkosztupojedynczego
badaniaikosztówdodatkowychprocedurmedycznych.Chociażmówisię,
że„życieludzkieniemaceny”,tojednakspołeczeństwodysponujeogra-
niczonymiśrodkamiielementkosztówrównieżmusibyćbranypoduwa-
gę,coskłaniadowykonywaniabadańtańszych,leczskuteczniejszych.
Ocenaskutecznościbadaniaprzesiewowegojesttrudna.Wczesnewykry-
cienowotworupowodujedodaniedojegonaturalnegoprzebieguwielulat,
wporównaniuzguzamiwykrywanymiklinicznie,efektyskriningusąza-
temwidocznedopieropowielu–zazwyczajkilkunastu–latach.Wydłuże-
24
