Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
indywidualnecelejedyniewpaństwieiwramachnarodu,jednocześniewszyst-
kienarodybyłyrównieżwznaczniewiększymstopniubliższeosiągnięciuswo-
ichcelów,gdybyłypołączonewzajemniepoprzezprawo,wiecznypokójiwol-
nyprzepływ.Produktywnesiłynaroduniebyłyuzależnioneod:pracowitości,
oszczędności,moralności,inteligencjijednostekczyteżposiadanychzasobów
naturalnychikapitałufinansowego,lecztylkoodinstytucji(społecznych,poli-
tycznych,obywatelskich)iprawa.Przedewszystkimprzezgwarancjęistnienia,
niezależnościiwładzynarodowościowej.Jednostkimogłybyćjaknajbardziej
pracowite,oszczędne,odkrywcze,przedsiębiorcze,moralne,inteligentne,lecz
bezjednościnarodowejinarodowegopodziałupracyoraznarodowejkonfedera-
cjisiłprodukcyjnychnaródnigdynieosiągnąłbywysokiegopoziomudobrobytu
iwładzy(siły)lubteżnastałeniebyłbyzdolnyzapewnićposiadaniadóbrdu-
chowych,społecznychimaterialnych.Jednośćnarodowabyłapodstawowym
warunkiemtrwałegodobrobytunarodowego;podporządkowanieinteresupry-
watnegointeresowinarodowemuiwielopokoleniowedążeniedotegoceludo-
prowadziłownarodziedoharmonijnegowykształceniasięsiłprodukcyjnych.
Państwomiałozazadaniestworzyćnastępującewarunki:instytucje,regulacje,
prawa,któreumożliwiająiporządkująautonomięjednostekorazautonomię
narodu.Tymczasemautonomianarodowawznosiłasiękunarodowejekonomii,
gdziepaństwolubfederacjapowołanaprzezpewnąliczbęludności,posiadane
terytorium,cywilizację,bogactwoiwładzęumożliwiłydokonanielegitymacji
politycznejnarodu.Autonomianarodowaiekonomianarodowabyłytożsame.
Stworzyłyonewrazzfinansamipaństwowymipolitycznąekonomięnarodu
[List,1851,s.13,16,17,170,199,200].
Listrozpocząłodkrytykistanuekonomiiklasycznej(przedewszystkimpi-
śmiennictwaAdamaSmitha).Głównezarzutydotyczyły:indywidualizmu,ko-
smopolityzmu,materializmu,partykularyzmu.Pomiędzyjednostkąaludzkością–
argumentowałList–znajdowałsięprzedewszystkimnaród.Ekonomialudowa
wznosiłasiękunarodowejekonomii,gdziepaństwolubteżpaństwofederalne
obejmowałocałynaród,terytorium,polityczneinstytucje,cywilizację,bogactwo
iniezależnąwładzę.Ekonomialudowaiekonomianarodowabyłytymsamym
istworzyływrazzfinansowąautonomiąpaństwapolitycznąautonomięnarodo-
wą[List,1877,s.32,44].
Listbyłzwolennikiemtezyopartejnajegowłasnychanalizachhistorycz-
nych.Głosiłaona,iżjednośćnarodowabyłakoniecznymwarunkiemdlazapew-
nieniatrwałegodobrobytunarodowego.Abytaksięjednakstało,interesyjednostek
musiałybyćpodporządkowaneinteresomnarodowym.Ponadtoposzczególne
generacjemiałydążyćdorealizacjitegosamegoceluidoprowadzićdorozwoju
12
