Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Samorządterytorialnyjakopodmiotsektorapublicznego
11
województwojakojednostkisamorząduterytorialnegostanowiątzw.terytorialną
korporacjęsamorządową,czylikorporacjęprawapublicznegoskładającegosię
z:obszaruzajmowanegoprzezdanąjednostkę,mieszkańcówtworzącychwspól-
notęsamorządową(lokalnąbądźregionalną),władzysprawowanejprzezdemokra-
tyczniewybieraneorganysamorząduterytorialnegoorazjednostekorganizacyjnych
[Korzeniowska(red.),2004,s.26].Funkcjonowaniesamorząduterytorialnego
wPolsceregulujetakżeEuropejskaKartaSamorząduTerytorialnego(ratyfiko-
wanaprzezPolskęw1993roku;Dz.U.z1994r.Nr124,poz.607).Kartatazawiera
ogólnezasadydotyczącesamorządulokalnego,wspólnedlakrajówEuropy.Punk-
temjejwyjściajestrolasamorządulokalnegojakoinstrumentuudziałuobywateli
wkierowaniusprawamipublicznymibazującnazasadachdemokracjiidecentra-
lizacjiwładzyorazkoniecznośćuznaniazasadysamorządnościlokalnejwusta-
wodawstwie[Izdebski,2003,s.68].Samorządterytorialnytonietylkostruktura
świadczącausługipubliczne,alerównieżinstytucjazaufaniaspołecznego,czyli
osobydziałającewjejstrukturachpowinnypostępowaćwedługokreślonychzasad
życiapublicznegoizgodniezpewnymiwartościami,jaknp.odpowiedzialność,
uczciwość,bezstronność,rzetelność[Harańczyk,2010,s.34].
Wprowadzeniesamorząduterytorialnegozdecentralizowałowładzępubliczną
(art.15KonstytucjiRP).Decentralizacjatajestrozumianajakoprocesprzekazy-
waniakompetencjiizadańprzezorganycentralnejednostkomniższegoszczebla
(wyodrębnionychterytorialniebądźfunkcjonalniepodmiotów),łączniezrozsze-
rzeniemzakresuichuprawnieńdowzględnegosamodzielnego(podlegającemu
ochroniesądowej)podejmowaniarozstrzygnięć,wykonywaniazadańikompetencji
s.24].Powołanedożyciasamorządyterytorialne(gminy,powiaty,województwa)
mająwłasne,pochodzącezwyboruorgany.Posiadająosobowośćprawną,własny
majątek,dochodyizadania.Jednostkisamorząduterytorialnegomajązapewniony
udziałwdochodachpublicznychodpowiedniodoprzypadającychimzadań.Dzia-
łalnośćsamorząduzpunktuwidzenialegalnościpodleganadzorowiprezesaRady
Ministrówiwłaściwegowojewody(KonstytucjaRP
,art.171,ust.2).Wzakresie
gospodarkifinansowejdonadzorusamorząduterytorialnegosąupoważnionere-
gionalneizbyobrachunkowe.Nadzórjestsprawowanywedługkryteriumlegalności,
celowości,rzetelnościigospodarności.KonstytucjaRP(art.167)określa,żedocho-
damijednosteksamorządowychsąichdochodywłasne,subwencjeogólneoraz
dotacjecelowezbudżetupaństwa.Ustawodawcapotwierdziłijednocześnieza-
gwarantowałjednostkomsamorząduterytorialnegoprawodoustalaniawysokości
podatkówiopłatlokalnychwzakresieokreślonymwustawie.Jednostkisamorządu
terytorialnegowykonująswojezadaniazapośrednictwemorganówstanowiących
iwykonawczych,niezastrzegającprzytymnazwtychorganów(KonstytucjaRP
,
art.169).Wyborydoorganówstanowiącychsączteroprzymiotnikowe:powszechne,
równe,bezpośrednieiodbywająsięwgłosowaniutajnym.Samorządterytorialny,
któryreprezentujezdecentralizowanąadministracjępublicznąmadospełnienia
czterypodstawowefunkcje[Kalisiak-Mędelska,2015,s.124]:
polityczną–wyrażającądążeniedomaksymalizacjiwładztwawwynikudecen-
tralizacjikompetencjiwramachadministracjipublicznej,