Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ryci1i7iRóżnerodzajetransportuprzezbłonę
tywnaisłużydotransportutylkookreślonegorodzajujonów,aichotwieraniejestściśle
kontrolowane.Gdykanałjestotwarty,mogąprzechodzićprzezniegocząsteczkidosta-
teczniemałezodpowiednimładunkiem.Prawiewszystkiekanałysąkanałamijono-
wymiodpowiedzialnymizatransportwybranychjonównieorganicznychgłównie:Na+,
K+,Cl–iCa2+.Kanałytesąmiędzyinnymiodpowiedzialnezatransportjonówwapnia
zsiateczkiśródplazmatycznejdosarkoplazmykomórkimięśniowej,wywołującskurcz,
albozapowstawaniepotencjałuczynnościowegowkomórcenerwowej(kanałydlaNa+
iK+).Większośćkanałówjonowychotwierasięizamykawodpowiedzinajakiś
bodziec,nazywasiętobramkowaniemkanałów.Wzależnościodrodzajubodźca
kanałymogąbyćnp.bramkowanenapięciem(jeżelibodźcemjestzmianapotencjału
błonowego)czyteżligandem(jeżelibodźcemjestjakiśligand).Środkiemtransportu
biernegorozpuszczalnychcząsteczeksąwszystkiekanałyiwielenośników.
Nośnikisąbiałkamibłonowyminiezbędnymidoprzenoszeniaprzezbłonyprawie
wszystkichmałychcząsteczekorganicznych,zwyjątkiemcząsteczekrozpuszczalnych
wtłuszczachorazmałychcząsteczeknienaładowanych,któreprzechodządziękidyfuzji
prostej.Białkanośnikowesąbardzoselektywneiprzenoszątylkotakącząsteczkę,
którapasujedomiejscawiążącegonanośniku,przyczymkażdorazowopodczastrans-
portuzmieniająswojąkonformację.Nośnikwiążesięztransportowanymsubstratem
iprzenosigoprzezbłonęzgodniezgradientemstężeń.Mechanizmtegotransportujest
opartynazmianiekonformacjinośnika,którynaprzemiennie„otwierasię”kujednej
powierzchnibłony,wiążetransportowanysubstrati,„otwierającsię”kudrugiejpowie-
rzchnibłony,uwalniasubstrat.Każdabłonawkomórcemacharakterystycznedlasie-
biebiałkanośnikowe,któresąodpowiedzialnezatransporttakichsubstancji,jak
cukry,aminokwasyczynukleotydy.
Jeżelistężeniecząsteczekrozpuszczalnychpoobustronachbłonyjestnierówno-
mierne,awbłoniejestobecnyodpowiednikanałlubnośnik,tosubstancjatabędzie
przechodzićprzezbłonęspontanicznie,bezwydatkuenergiizestronytransportującego
10
