Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
POLICJA3/2014
MATERIAŁY
74§3a,art.75§2,art.244§1–1b,art.247,art.285
§2,wkodeksiepostępowaniawsprawachowykrocze-
nia8—art.45§1,art.52tejustawy.Innyaktprawny
regulującyproblematykęzatrzymaniatoustawaopo-
stępowaniuwsprawachnieletnich9—art.32e§1,art.
32g§1,art.32h,jakrównieżustawa10owychowaniu
wtrzeźwościiprzeciwdziałaniualkoholizmowi—art.40,
ustawaocudzoziemcach11—art.394ust.1,czywresz-
cieustawaoPolicji12—art.15ust.1pkt2ai3,art.15a.
Wogólnymgąszczuprzepisówdotyczącychzatrzyma-
niaosoby,jakdowodzipraktyka,najwięcejdylematów
budziocenazdarzeńpodkątemewentualnegozatrzyma-
niaprewencyjnego,inaczejnazywanegozatrzymaniem
porządkowym(art.15ust.1pkt3ustawyoPolicji).
Wartozatempochylićsięnadprzepisamiregulującymi
touprawnieniePolicji.
Analizaprzesłanekzatrzymaniaosoby
Wświetleart.15ust.1pkt3ustawyoPolicji,policjanci,
wykonującczynnościocharakterzeoperacyjno-rozpo-
znawczym,dochodzeniowo-śledczymiadministracyjno-
-porządkowym(októrychmowawart.14ustawy),mają
prawo„zatrzymywaniaosóbstwarzającychwsposób
oczywistybezpośredniezagrożeniedlażycialubzdrowia,
atakżedlamienia”.Decyzjapolicjantapowinnasięopie-
raćnaoceniesytuacjiistwierdzeniu,żeinneśrodkisąnie-
skuteczne,bezcelowelubniemożliwedozastosowania.
Ztreściart.15ust.1pkt3ustawyoPolicjiwynika,
żerealizacjauprawnieniapolicjidozatrzymaniaosoby
napodstawietegoprzepisuwymagałącznegospełnienia
przesłanekwnimokreślonych.Zatrzymaniezatemnapo-
stawieanalizowanejpodstawyprawnejmożenastąpić
wyłącznie,gdyosoba:
•stwarzaćbędziezagrożeniedlażycialudzkiegolub/i
zdrowialudzkiego,lub/imienia,
•zagrożenietobędziebezpośrednie,
•zagrożenietobędziestwarzanewsposóboczywisty.
Przedmiotemochronyjestwięcżycieludzkie,zdrowie
ludzkieimienie,któresądefiniowaneprzezpryzmat
przepisówkodeksukarnegoikodeksuwykroczeń.Usta-
wykodekskarnyikodekswykroczeńwskazująwczęści
szczególnejwprostrodzajowyprzedmiotochrony:
•zagrożeniedlażycia(przestępstwaprzeciwkożyciu
izdrowiu—przedmiotemochronyjestżycieizdrowie
człowieka),
8Ustawaz24sierpnia2001r.Kodekspostępowaniawsprawach
owykroczenia,tekstjedn.DzUz2013r.,poz.395.
9Ustawaz26października1982r.opostępowaniuwsprawach
nieletnich,tekstjedn.DzUz2014r.,poz.382.
10Ustawaz26października1982r.owychowaniuwtrzeźwości
iprzeciwdziałaniualkoholizmowi,tekstjedn.DzUz2012r.,poz.1356.
11Ustawaz12grudnia2013r.ocudzoziemcach,DzUz2013r.,
poz.1650.
12Ustawaz6kwietnia1990r.oPolicji,tekstjedn.DzUz2011r.,
nr287,poz.1687.
•zagrożeniedlazdrowialudzkiego(przestępstwaiwy-
kroczeniaprzeciwkozdrowiu),
•zagrożeniedlamienia(przestępstwaiwykroczenia
przeciwkomieniu).
PojęciezagrożenianagruncieustawyoPolicjimacha-
rakterocenny.Zagrożeniejestzwiązanezwystąpieniem
wświadomościczłowiekazjawiskpostrzeganychjako
niekorzystnelubniebezpieczne,musimiećjednakcha-
rakterrealny.
Zagrożenianienależyutożsamiaćzusiłowaniempo-
pełnieniaprzestępstwalubwykroczenia,gdyżwówczas
podstawąprawnąewentualnegodokonaniazatrzymania
będąstosowneprzepisykodeksupostępowaniakarnego
lubkodeksupostępowaniawsprawachowykroczenia.
Zokolicznościfaktycznychmusiwynikać,żewystępuje
tubezprawnyzamachnadobrachronioneprawem(wska-
zanewcześniej),alejednocześnieniedochodzijeszcze
dorealizacjikaralnychformstadialnychokreślonych
przestępstwlub/iwykroczeń.Czastrwaniazagrożenia
występujetakdługo,jakdługomożliwejestpodjęcie
udolnegousiłowanialubdokonaniazamachunadobra
chronioneprawem.
Bezpośredniośćzagrożenianatomiasttosytuacja,
wktórejwystępujewysokieprawdopodobieństwoza-
machunawskazanechronionedobra,przyczymza-
machtenmusibyćrzeczywisty,anieurojony.Ujmując
rzeczinaczej,przezbezpośredniośćzagrożenianależy
rozumiećnatychmiastoweniebezpieczeństwogrożące
dobruprawnemu.Musisięonocharakteryzowaćzdol-
nościądounicestwienialubuszkodzeniategodobra,
którenależyrozpatrywaćwkategoriachobiektywnego
prawdopodobieństwa.
Zabezpośrednizamachmożnauznaćrównieżzacho-
waniepoprzedzająceusiłowanie(aleniewformieprzy-
gotowania),jeżelijednoznaczniewskazujeono,żeatak
nadobroprawneniewątpliwieiniezwłocznienastąpi13.
Kolejnaprzesłanka—oczywistośćzagrożenia—
torealnasytuacjazagrażającażyciuzdrowiulubmieniu,
niebudzącawątpliwościdlaprzeciętnego,bezstronnego
obserwatorazdarzenia.Oczywistośćstanowibowiem
uruchomionyukładprzyczynowo-sytuacyjny,wktórym
niebezpieczeństwomożewkażdejchwiliprzekształcićsię
wczynzabroniony.Dospełnieniawarunkuoczywistości
wystarczazatem,żewdanejsytuacjiwszystkowska-
zujenato,żedojdziedozamachunadobrochronione
prawem.
Należypodkreślić,żeistotązatrzymaniaprewencyj-
negojestniedopuszczeniedopotencjalnegowystąpie-
niachoćbyusiłowaniaczynuzabronionego.Intencją
ustawodawcy,wprowadzającegodopolskiegoporządku
prawnegoomawianyśrodek,byłozapewnienieszeroko
rozumianegobezpieczeństwapublicznegoprzedbezpraw-
nymizamachami.
13Por.K.Buchała,A.Zoll,Kodekskarny.Częśćogólna.Komentarz
doartykułów222-316,Kraków2001,s.405.
WYŻSZA
SZKOŁA
POLICJI
W
SZCZYTNIE
3
