Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MarekPietraś
myślenieobezpieczeństwie,ojegozagrożeniach,ozapewnianiuibadaniu.
Czynionotowięcwodniesieniudopaństwaiwzwiązkuzpaństwem.Przy
czymwdwojakimjegorozumieniu.Popierwsze,wwąskim-wpowiązaniu
zośrodkiemwładzypolitycznej.Podrugie,wszerokim-zodwołaniemsię
dopaństwajakopołączeniaterytorium,władzyiludności.
Obecnie,wwarunkachprzemijaniawestfalskiegosystemustosunków
międzynarodowych,kształtowaniasięjegopóźnowestfalskiejpostaci20,m.in.
poprzezprocespostępującejdecentralizacjipaństw,zwiększonejprzenikalno-
ścigraniciupodmiotowianiawstosunkachmiędzynarodowychgrupspołecz-
nych,anawetjednostek,następujeodchodzenieodpaństwowocentrycznego
ujmowaniabezpieczeństwa.Podmiotyniepaństwowestająsiępowszechnie
uznawanymuczestnikiemstosunkówmiędzynarodowychorazelementem
analizyproblemówbezpieczeństwa.Ocenytegozagadnieniasąjednakgłę-
bokozróżnicowane.KenBoothprezentujedosyćskrajnypunktwidzenia.
Wkontekściepytaniaoto,bezpieczeństwokogojestnajważniejsze,wska-
zujenajednostkiludzkie.ZkoleiMartinShawuważa,żeprzeciwstawianie
bezpieczeństwajednostekbezpieczeństwupaństwniemasensu.Potrzebna
jestcałościowa,wielowarstwowaanaliza,wktórejbezpieczeństwojednostek
analizowanejestobokbezpieczeństwagrupspołecznych,atoobokzjawisk,
którezagrażająbezpieczeństwupaństw.BarryBuzanjestnatomiastzdania,że
podstawowympodmiotemzwiązanymzanaliząbezpieczeństwamiędzynaro-
dowegojestsuwerennepaństwo,aleopróczniegoniepaństwowezbiorowości
ludzkie(humancollectivities).Rozróżniaontakżetrzypoziomyanalizybez-
pieczeństwawstosunkachmiędzynarodowych,tj.poziomjednostek,poziom
państwnarodowychorazpoziommiędzynarodowy.
Powyższepoglądy,mimoichróżnorodności,pokazują,żewbadaniu
problematykibezpieczeństwawstosunkachmiędzynarodowychistniejesze-
rokinurtargumentacjinarzeczuwzględnianiapodmiotówpozarządowych,
awięcodchodzeniaodujęćpaństwowocentrycznych.Podmiotypozarządo-
wesątuzarównoprzedmiotemzagrożeń,jakinośnikiemdziałańnarzecz
stabilizacjiśrodowiskamiędzynarodowego.Upodstawrozwojutakiejargu-
mentacjiległyzmianyzachodzącewrzeczywistościmiędzynarodowej.Tu
istotnącechązmianypodmiotowejstrukturyśrodowiskamiędzynarodowego
jestlawinowyrozwójaktywnościpodmiotówniepaństwowych,społecznych,
gospodarczychiinnych,podejmującychdziałaniatransgraniczne.Nazywane
sąpodmiotamitransnarodowymi(ponadnarodowymi).
Podmiotytransnarodowe-zjednejstrony-przyczyniająsiędopod-
miotowościgrupspołecznych,anawetjednostekwstosunkachmiędzyna-
rodowych,alezdrugiejstronystająsięnośnikamisiłyiźródłemzagrożeń
20Zob.M.Pietraś,K.Marzęda(red.),Późnowestfalskiładmiędzynarodowy,Wydaw.
UMCS,Lublin2007.
30
