Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
42|rozdziałdrUgi
[…]prometeizm,poczuciedziejowejapokalipsy,buntiposzuki-
waniemoralnegoabsolutu”41.Otóżtuzbiegająsięścieżkiposzu-
kiwańCzapskiego:pragnienieabsolutuduchowegozaprowadziło
godoTołstoja,buntdoDostojewskiego,natomiastdokonująca
sięnajegooczachdziejowaapokalipsazbliżyłagodoRozanowa
iwłaściwiezwiązałagoznimnazawsze.
Czapskipodkreśla,żeWpoinkubacjiRosji”odnajdywałWwBrzo-
zowskim[…]podobnątemperaturęmyśli”42.TwórcaLegendy
MłodejPolskipomógłmuwowymczasiezrozumieć,iżmyślpol-
skaniezostałazamkniętawprzestrzeniograniczonejhoryzontem
pewności,żeWMaryniadoKrzemieniawróci”.Brzozowskiudo-
wodniłCzapskiemu,żepolskaliteraturaniemusibyćiniejest
intelektualnie,duchowozaściankowa.Tootworzyłomuoczy,po-
zwoliłoprzeciwstawićsiępostawieskamandryckiegooptymizmu
izamiastupajaćsięWwiosnąiwinem”,zachęciłodoodkrywania
WyspiańskiegoiNorwida.Telektury,powcześniejszymspotka-
niuzeSłowackim(któregoutworypoznałdziękiZdziechowskie-
mu),ugruntowaływiaręwliteraturępolską.Najważniejszązdo-
bycząokazałasięjednaktwórczośćNorwida,którazostałaznim
jużdokońca,towarzyszyłamuwoboziewGriazowcupodWołog-
dą43.Kilkanaściewierszyidwatomylistówutwierdzaływpolsko-
ści,będącejciągłymwyzwaniem.WymagającejWnietylkouczu-
cia,gotowościofiar,aletakżeciągłegowysiłku,walkizłatwym,
idealizującymsiebiebezruchem”,żądającejWwrażliwejgotowości
wchłanianiawartościobcych”44.PismaNorwidaniemalstałysię
wiatykiem,którypozwoliłCzapskiemuprzetrwaćjenieckąkata-
bazę45.ByłytakżebusoląwwędrówkachpoWnieludzkiejziemi”.
Busolą,któraumożliwiławyjściezWdomuniewoli”zprzekona-
niem,że,,dosłowaMoskal,dosłowaMoskwaprzywiązywanie
ohydyjestzarazemprzeciw-historycznąiprzeciw-politycznądzia-
łalnością”46.
„TrzeciaRosja”
MiłoszwRodzinnejEuropieprzytaczazdanieDymitraMierież-
kowskiego,którewypowiedziałdopolskiegorozmówcy:WRosja
jestkobieca,alenigdyniemiałamęża.GwałcilitylkojąTatarzy,
