Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
kówuspokajających”.Choćtrudnosięzgodzićztymostatnim
(znanyprzypadekEugène’aSue,aresztowanegoizmuszonego
doopuszczeniakraju,towymownyprzykładkonsekwencjikry-
tycznegopisarskiegospojrzenia),rzeczywiścieżywiołopisowy,
nastawionynietylkonaotoczeniemiejskie,stanowiwpowieści
dziewiętnastegowiekufaktniezaprzeczalny.Błądzeniepolabi-
ryncieulic,wnikaniewtłumtoobrazyczęstopowracającena
jejkartach(Sue,Balzac,Dickens,Dostojewski,Prus).Swoistą
odmianątejprozypejzażumiejskiegosąopowieścidetektywi-
styczne–historieumieszczającezłoiwystępekwuporządkowa-
nymkrajobrazie,naktóregostrażystoipolicjant.Złobierzesię
zobiektufascynacjipisarza–tłumu,choćztegosamegotłumu
wyłaniasięrównieżpogromca,czylidetektyw.
InspirującepomysłyBenjaminazachęcajądokontynuowa-
niawskazanychprzezeńanalogiimiędzymechanizmemmia-
staafunkcjonowaniemprasy.Wswoistymuzupełnieniueseju
oParyżudobyNapoleonaIII,jakimbyłszkicOkilkumotywach
uBaudelaire’a,posiłkującsięBergsonemiProustem,przeciw-
stawiaondoświadczenieprzeżyciu.Jeślipierwszezakotwiczone
jestwtradycjiipamięciorazleżyupodstawsztukiwysokiej,
todrugiewyrastazkrótkichszybkichbodźców,Dszoku”(Dner-
wowychpodniet”,jakpisałwcześniejSimmel)iznajdujewyraz
wdzieleDmechanicznejreprodukcji”40.Żywiołemzapewniają-
cymcałągamętakichmigotliwychdoznańjestśrodowiskowiel-
komiejskie.WjednymakapiciezestawiaBenjaminwypełniające
40Zob.W.Benjamin,OkilkumotywachuBaudelaire’a[1939],tłum.
B.Surowska,DPrzeglądHumanistyczny”1970,z.5,s.83.Atakżetegoż,Dzieło
sztukiwdobiereprodukcjitechnicznej[1936],[w:]Aniołhistorii:eseje,szkice,
fragmenty,tłum.K.Krzemieniowa,H.Orłowski,J.Sikorski,Poznań1996.
PodobneideewyraziłG.Simmel(Mentalnośćmieszkańcówwielkichmiast,
dz.cyt.).Zob.teżomówieniepierwszegozwymienionychtutekstówBenja-
minaprzezR.Różanowskiegow:Szokiprzeżycie,[w:]Pisaniemiasta–czy-
taniemiasta,dz.cyt.
44
