Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
I.Psychospołecznedeterminantyzachowańdewiacyjnychnieletnich
dziewczynachłopiecdojrzewająwcześniejlubpóźniej.Udziewczyn
wcześniedojrzewających(wporównaniuzpóźnodojrzewającymi)zaobser-
wowanowystępowaniewiększejliczbyosobistychproblemów.Zauważono
takżeczęstszepojawianiesiękontaktówznarkotykamiizalkoholem.Proble-
memszybciejdojrzewającychdziewczątmożestaćsięwnieżichmolesto-
wanieseksualne.Zazwyczajteżwcześniejdojrzewającepodejmująaktywność
seksualną.Pozatymmająoneprzeważniewięcejkonfliktówzrodzicami
35
.
Wcześniejdojrzewającychłopcybardziejpewnisiebie,swobodnioraz
aktywni,mająwiększeszansenawybiciesięzpowoduwzrostuisiły.Różnice
tegotypumogąsięutrzymywaćdodorosłości
36
.
Zkoleiwielebadańwskazujenato,żeźnodojrzewającychłopcyczęściej
bywająspięci,nadmierniesiękontrolują,mająpoczucieodrzucenia.Według
Eriksonanaokresdorastaniaprzypadakryzystożsamości
37
.Młodzieżposzu-
kujewłasnejtożsamościpoprzezprzejmowaniecudzychzachowań,pogląw,
przekonań
38
.Abykryzystenpokonać,młodyczłowiekmusiscalićdotych-
czasowąwiedzęosobiezawartąwpełnionychprzezniegorolachiuzyskać
integracjęswojejprzeszłościzteraźniejszościąikoncepcjąprzyszłości.Wprzy-
padkugdyotoczenieniedostarczawyraźnychwzorówidentyfikacyjnych,gdy
brakjestwewnętrznejstabilnościwrodzinie,jakrównieżwspołeczeństwie,
strukturatożsamościniemożesięscalićinastępujepomieszanieról.Dalszy
rozwójosobowościzależyodtego,czymłodyczłowiekpokonakryzystożsa-
mości.Niektórzydorastającyunikająprzechodzeniaprzeztrudnyokresposzu-
kiwaniawłasnejtożsamości,przyjmujągotowewzorytożsamościukształto-
waneprzezzbiorowość(tożsamośćsyntetyczna).Uinnychdorastających,
wniektórychwarunkachwychowawczych,tworzysięopozycjawstosunkudo
przypisanychimról,któraprowadzidouczuciadepersonalizacjiialienacji,
przeżywanychjakowewnętrznadezorganizacjaipustka(tzw.negatywnatoż-
samość).WłaśnieEriksonniektóreprzestępczezachowaniamłodzieżytłuma-
czyprzezpryzmatmechanizmunegatywnejtożsamości
39
.
Drugipodokresadolescencjistanowipodwielomawzględamikontynuację
wiekudorastania.Rozwójuczuć,któryprzypadanawiekmłodzieńczy,zmierza
wkierunkudojrzałościuczuciowej,kontrolowanegouzewnętrznianiauczuć.
Jednakpełnejdojrzałościuczuciowejnieosiągasięwokresiemłodzieńczym,
tylkowokresiepóźniejszym
40
.
Ztradycyjnegopunktuwidzeniaokresadolescencjijestczasemzaburzenia
równowagiibuntu.Adolescencjęcharakteryzują:występowaniefizycznych
35
Ibidem,s.171-172.
36
A.Birch,T.Malim,Psychologiarozwojowawzarysie.Odniemowlęctwadodorosłości,
Warszawa1999,s.121-122.
37
B.Harwas-Napierała,J.Trempała,Psychologia...,s.183-184.
38
J.Strelau,Psychologia...,s.314.
39
B.Harwas-Napierała,J.Trempała,Psychologia...,s.183-184.
40
Ibidem,s.186-187.