Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ścia.GigantycznestudiaShalomaSchwartza15dowodząistnieniaszereguwartości
uniwersalnych;toprzecieżchoćbymatczynamiłość,jakkolwiekzawszerozumiana
podobnie,wswejistociezawszebyła,jestibędziezjawiskiemjednostkowoniepow-
tarzalnym.
Paradoksybądźinaczejantynomieokazująsięsprawąnieuniknioną,aprzezto
wymagajązaakceptowania.DobrątegoegzemplifikacjąjesthistoriaRaineraMarii
Rilkego,któryzrezygnowałzpsychiatrycznejterapii,argumentującpodjętądecyzję
obawąoto,żewrazzdemonami,którychsiępozbędzie,odlecątakżewszystkiejego
anioły.Pomagaczespołecznidoświadczająpiętnaautorytaryzmuwtymsensie,że
proponującDrugiemuczłowiekowirozwiązania,czasemjenarzucając,działająwimię
jegodobra,acozatymidzieszczęścia.Kierująsięjednakprzytymzewnętrznymi
wobecniegostandardamitegostanu.
Sąone,jaknależyzakładaćpowszechnieakcep-
towane,aletapowszechnośćniemusiprzecieżprzekładaćsięnasubiektywnośćod-
czucia.Paradoksalniezatemkierującsiędobremdrugiego,podejmujądziałaniaide-
cyzjeskrajnieczęstorozbieżnewobecjegooczekiwań.Oczywiściesytuacjętakądasię
opatrzyćsilnąargumentacją,niedasięjednakuniknąćkrytycznejuwagiosprawczym
probabilizmiepedagogicznychwdrożeń.
Zwykłosięteżsądzić,żenparadoksysąwidocznymznakiemniedoskonałościświa-
ta,świata,którypewnegodniabędzielepiejzrozumianyprzeznasilepiejzorganizo-
wany.[Częstoprzyjmujesię],żejestjedensprawdzonysposóbwychowywaniadzieci.
Żeniemapowodu,byjednichodziligłodni,gdyinnisięprzejadają.Żewolnośćnie
musioznaczaćrozwiązłości,przemocyczynawetwojny.Żebogactwojednychnie
powinnozkoniecznościpowodowaćbiedyinnych”16.Tylkoczymamywystarczająco
dużowiedzy,wystarczającodużoenergiiiwystarczającodużomożliwości,bypopierw-
szeparadoksytezrozumieć,podrugiezaakceptowaćte,zktórymiżyćmusimy,apo
trzecieporadzićsobieztymi,któreżycieczyniąnieznośnym?Jeżelichcemysprostać
tymzadaniom,tomusimypostaraćsięozrozumienieichistoty.Przyczymnzbożne
chęciwniczymnamniepomogą,podobniejakdeklamowanieoptymistycznychfor-
mułokażesięrównienieadekwatneinieskuteczne,jakindiańskirytuałtanecznyna
intencjędeszczu”17.
Międzyinnymidlatego,amożewłaśniedlategotakistotnymelementempozna-
waniarzeczywistościjestpopierwszeumiejętne,rozważnestawianiepytań,podrugie
zaśkonsekwentne,uporządkowaneposzukiwanieodpowiedzinanie.Jeślizaśpozo-
staćprzymetaforzedrogi,wędrowania,bądźjakchcetegoZygmuntBauman18wę-
drowca,pytaniaowenabiorącechdrogowskazów.Kolejnejejprzystankiietapyzna-
___
____
___
___
___
15Zob.S.Schwartz,Wartości,[w:]M.Hewstone(red.),Psychologiaspołeczna.EncyklopediaBlackwel-
la,Warszawa2001,s.701-704.
16Ch.Handy,op.cit.,s.24.
17E.Fromm,Ucieczkaodwolności,Warszawa2005,s.23.
18Z.Bauman,Dwaszkiceomoralnościponowoczesnej,Warszawa1994.
30