Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
Wieloletnieikonsekwentnestosowanieszczepionekprzeciwkochorobomzakaźnym,które
przezwiekidziesiątkowałyludzkość,powodujączgonylubkalectwo,doprowadziłydowyeliminowa-
niazachorowańlubznacznegoograniczeniaichwystępowania.Najwyższąskutecznośćuzyskujesię
poprzezczynnąimmunoprofilaktykę,stosowanąwedługprogramuszczepieńochronnych,bądź
wprogramachszczepieńdlaosóbzgruppodwyższonegoryzyka.Zalecasięszczepieniejaknajmłod-
szychdzieci,najbardziejnarażonychnazachorowanie.Zasadyustalaniaschematuszczepieńzależąod
wieluczynników,wśródktórychwyróżniasięmiędzyinnymiwiekpacjenta,rodzajszczepionki,stan
układuodpornościowego.Zaleceniawjakimwiekunależywykonaćokreśloneszczepienieuwzględ-
niajączynnikizależneodwiekuszczepionegodziecka,takiejak:ryzykozachorowaniawróżnych
okresachżycia,ryzykopowikłańposzczepieniuorazodpowiedzinaszczepienie,atakżeryzykoupo-
śledzeniaodpowiedziimmunologicznejpoprzezbierneprzekazywanieprzezmatkęprzeciwciał[1].
Szczepieniaobowiązkowesągwarantowaneibezpłatnedlapacjenta,realizowanewramachNa-
rodowegoFunduszuZdrowia(NFZ).Szczepieniaochronneobejmujądzieciimłodzieżod6tygodnia
życiadoukończenia19rokużycia.Obowiązekpoddawaniasięszczepieniomdotyczynietylkooby-
watelipolskich,alerównieżwszystkichosóbprzebywającychwPolsce[2].Szczepieniaochronnesą
jednąznajważniejszychmożliwościskutecznegozapobieganiarozwojowinosicielstwaizakażeńwy-
woływanychprzezStreptococcuspneumoniae.Strategiewykonywaniaszczepieńwymagająprawi-
dłowegoinformowaniaspołeczeństwanatematmożliwościskutecznejprofilaktykichoróbzakaźnych,
którewsposóbistotnysązagrożeniemdlazdrowiairozwojunajmłodszych[3].
Argumentówzaszczepieniemwszystkichdziecijestwiele,anajistotniejszymznichjestpo-
wszechnośćnosicielstwapneumokoków.Streptococcuspneumoniejestwiodącymczynnikiemetiolo-
gicznymzakażeńnaświecie.Zakażeniepneumokokamiwystępujewewszystkichgrupachwieko-
wych,szczególnienarażonesądzieciponiżej2rokużyciaiosobypowyżej65rokużycia.Ponadtona
zakażeniasąpodatneosobyzwrodzonymilubnabytymizaburzeniamiodpornościhumoralnej,zbra-
kiemśledzionylubjejniewydolnością,chorzynaAIDS,dziecizimplantamiślimakowymiorazdzieci
uczęszczającedożłobkaiprzedszkola.Powszechnymmiejscempobytupneumokokówsąśluzówki
nosaigardła.Jeślibakterietylkotamsięznajdują,niewywołującżadnychobjawówchorobowych,
mówisięonosicielstwie.Tonajczęstszaformawspółistnieniapneumokokazczłowiekiem,dotycząca
głównienajmłodszychdziecido5rokużycia.Bywa,żewgrupieżłobkowejczyprzedszkolnejnawet
do70%dziecitonosicielepneumokoków,a5-10%tozdrowidoroślinosiciele.Streptococcuspneu-
moniaeszerząsiędrogąkropelkowązeszczytemzachorowańjesieniąizimą,szczególnieprzy
współwystępowaniugrypy[4].Zakażeniapneumokokowemająbardzozłożonyobraz.Zapaleniepłuc
uwiększościdziecimadobrerokowania,inaczejjestwprzypadkuosóbstarszych,dlaktórychpneu-
mokokowezapaleniepłucmożebyćzabójcze.Największeryzykowystępowaniainwazyjnejchoroby
pneumokokowejobserwujesięudzieciod6do18miesiącażycia.Potemzapadalnośćstopniowoma-
leje,dlategozaleceniawszystkichtowarzystwnaukowychiWHOwskazują,żeprzeciwpneumoko-
komnależyszczepićwpierwszympółroczużyciawszystkiedzieci[5].
Dzieciprzedwcześnieurodzonepowinnybyćszczepionewedługwiekuchronologicznego,
zgodniezkalendarzemszczepień,takjakdzieciurodzoneoczasie,niezależnieoddojrzałościimasy
urodzeniowej.Szczepieniawcześniakówwichwiekuchronologicznymoznacza,żesąrozpoczynane
jużnaoddzialeneonatologicznym.Wykonywanieszczepieńwczasiehospitalizacjistwarzamaksy-
malnebezpieczeństwodlanoworodkówipozwalanakontrolowanieiocenęewentualnychobjawów
niepożądanych.Grupąszczególnejtroskisądzieciwypisywanezobjawamidysplazjioskrzelowo-
płucnej,ponieważcechujejeznacznazapadalnośćnazakażeniadolnychdrógoddechowychizapale-
niapłucociężkimprzebiegu.Wdrożenietakiejproceduryzwiększawyszczepialnośćniemowląt,
zmniejszaobawylekarzypediatrówilekarzyrodzinnychorazrodzicówprzedwykonywaniemkolej-
nychdawekszczepionek[6].Jeżeliszczepisiędzieci,korzystająztegotakżedorośli,ponieważ
szczepieniapopulacyjnechroniąnietylkodzieci,aleiosobynieszczepione:noworodki,rodziców
idziadków.Takiefektdająszczepionkikoniugowane,któreprowadządoeradykacjiserotypówszcze-
pionkowychzjamynosowo-gardłowejzdrowychnosicieli.Takiegoefektuniedająszczepionkipoli-
sacharydowe[7].
Podstawowaopiekazdrowotnajestnajważniejszymelementemsystemuochronyzdrowia.
Sprawnieiskuteczniedziałającypracownicyochronyzdrowiamogąpoprawićstanzdrowiacałejpo-
pulacji.Lekarzeipielęgniarkimusząsystematycznieoceniaćstanzdrowiaswoichpacjentów,prowa-
dzićdziałaniaprofilaktyczne,wtymszczepienia,prowadzićedukacjęzdrowotnąirealizowaćprogra-
7
