Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
1.ROZWÓJREGIONALNyILOKALNy–ZARySPROBLEMATyKI
proste,deterministycznemodele,gdziewdanychwarunkachlokowaćinwestycje44.
Mimożetradycyjneczynnikikosztowewciążodgrywająistotnąrolę,ichznaczenie
relatywniemaleje,podczasgdyinneczynnikinabierająznaczenia45.
1.3.1.1.TeorialokalizacjiA.webera
Analizująccelowośćiopłacalnośćokreślonegousytuowaniainwestycjitradycyj-
niedużąuwagępoświęcałosięjejodległościodźródłasurowcówirynkówzbytu.
Wiązałosiętozkosztamitransportusurowcówiproduktówgotowych.Zagadnienia
minimalizacjikosztówtransportuioptymalnegopodtymwzględemumiejscowienia
inwestycjijakopierwszyporuszyłA.Weber,stąddodziśstosujesięokreślenie
„weberowskateorialokalizacji”46.
WedługWeberaoptymalnąlokalizacjęokreślajątrzyczynniki:
•indekssurowców(stanowiącystosunekwagisurowcówdowagiproduktówfinal-
nych),
•współczynnikpracy(stosunekkosztówpracywytworzeniajednejtonyproduktu
dołącznejcenytransportutejtonydoobszaruzbytu),
•korzyściaglomeracjiideglomeracji47.
WiodącymczynnikiemwmodeluWeberajestindekssurowców,sprowadzający
siędonakładównatransport.
Najprostszymodellokalizacjizakłada,żezewzględunakosztytransportudla
firmnajbardziejjestopłacalnelokowanieprodukcjiwbezpośrednimsąsiedztwie
źródełzaopatrzenialubwbezpośrednimsąsiedztwieodbiorcy(np.elektrownie,
którychtechnologiaspalaniajestopartanawęglubrunatnym,lokalizujesięwpobli-
żukopalni,gdyżtransportenergiijestmniejkosztownyniżtransportsurowca).
WedługWeberatylkowprzypadkurównychkosztówtransportusurowcaiwyro-
bugotowegofirmamożeulokowaćprodukcjemiędzypunktamiskrajnymi.Takie
sytuacjesąjednakmałoprawdopodobnewpraktyce.Zaulokowaniemprodukcji
wjednymzeskrajnychpunktówprzemawiajątakżeniższekosztyzaładunku/wyła-
dunku(produktówlubsurowców)orazekonomikatransportu(bardziejopłacalne
jesttransportowanieokreślonegoproduktuwsposóbciągły,„zajednymrazem”
niżpodziałtegodystansunakilkakrótszychodcinków).Wyjątkiemodzasady
nielokowaniaprodukcjimiędzypunktamiskrajnymisąmiejsca,wktórychdroga
transportowajestnaturalnieprzerwana(porty,punktyprzeładunkoweitd.).Wta-
kichmiejscach,mimożemogąniebyćpołożoneaniwbezpośrednimsąsiedztwie
źródełzaopatrzenia,aniwpobliżufinalnegoodbiorcy,lokowanesączęstozakłady
produkcyjne.Wprzypadkuwieluzasileń(więcejniżjednegoźródłasurowców),
wieluodbiorcówiwieludrógkomunikacyjnych,stosujesiękoncepcję„wagiloka-
44
J.Blair,R.Premus,LocationTheory,w:R.D.Bingham,R.Mier(eds.),Theories…,op.cit.,s.3.
45
J.Blair,R.Premus,MajorFactorsinIndustrialLocation:AReview,“EconomicDevelopment
Quarterly”1987,nr1.s.72–78.
46
PatrzA.Weber,TheoryoftheLocationofIndustry,UniversityofChicagoPress,Chicago1929.
47
K.Gawlikowska-Hueckel,ProcesyrozwojuregionalnegowUniiEuropejskiej.Konwergencjaczypola-
ryzacja,WydawnictwaUniwersytetuGdańskiego,Gdańsk2002,s.12.
