Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
15
iJędrzejŚniadecki(1768–1838),uważanyzaprekursorawychowania
zdrowotnego9.
Wokresierozbiorówpedagodzyorazlekarzepodejmowaliróżne
inicjatywyzwiązanezesferąpromocjizdrowiaipopularyzowaliideę
zdrowiawśródludności10.Szczególnezainteresowanietematykązdro-
wiaprzypadłonaprzełomXIXiXXwieku,coniewątpliwiemiało
związekzówczesnąsytuacjąspołeczno-ekonomicznąkraju.Szerzące
sięchorobyorazniskistanhigienywynikałyz„brakuwiedzyozdro-
wiuisposobachjegopielęgnowania,brakuodpowiednichnawyków,
umiejętnościisprawnościsłużącychutrwalaniuidoskonaleniuzdrowia
orazbrakusamegozainteresowaniatąproblematyką”11.Wkwestiipo-
pularyzacjitematykizdrowiaoboklekarzyswojezasługimielirównież
znanipedagodzytamtychczasów:HenrykWernic,AdolfDygasiński,
AnielaSzycówna,IzaMoszczeńska12.Szerokozakrojonedyskusjele-
karzyipedagogówdoprowadziłydonadaniaruchowihigienicznemu
charakteruwychowawczego;higienabyłaobecnajużnietylkowśro-
dowiskuszkolnym,stopniowojejświadomośćrozciągałasięnacałe
społeczeństwo.Wzależnościodsytuacjipanującejwdanymkrajuod-
powiedzialnośćzaszerzeniehigienyorazinicjatywawtymzakresie
przypadałyokreślonymsiłom,naprzykładwAngliirolęwiodącąod-
grywałysamorządy,weFrancji–państwo,awUSA–prywatnefun-
dacjeitowarzystwafilantropijne.
Nierezygnowanozkrzewieniazdrowiawśródspołeczeństwa.Zpo-
mocąprzychodziłyczasopismaludowe,naprzykład„Zorza”,„Gazeta
Niedzielna”i„Zaranie”,orazbroszuryludowe,wydawaneprzezpol-
skichdziałaczynaŚląsku,wWielkopolsceoraznaWarmiiiMazurach.
Ukazywałysięwtymczasierównieżpismahigieniczne:„Przyjaciel
Zdrowia”,„Zdrowie”oraz„Lekarz”.Organizowanoliczneodczyty,
9Ibidem,s.80.
10L.BARIĆ,H.OSIŃSKA:Oświatazdrowotnaipromocjazdrowia.Podręcznikdla
studentówipraktyków.Warszawa:PolskieTowarzystwoOświatyZdrowotnej,2006,
s.12.
11ZdrowieiedukacjaprozdrowotnaspołeczeństwapolskiegonaprzestrzeniXIX
iXXwieku.Wybraneaspekty.Red.M.POSŁUSZNA.Poznań:WydawnictwoNaukowe
UniwersytetuMedycznegoim.KarolaMarcinkowskiegowPoznaniu,2007,s.8–9.
12M.DEMEL:Początkihigienyszkolnejiwychowaniazdrowotnego.W:Historiawy-
chowania.Red.Ł.KURDYBACHA.T.2.Warszawa:PWN,1967,s.737.
