Wstęp
XXstulecieutrwaliłowświadomościpolitycznejPolakówprze-
konanieodwupotężnychawrogichsąsiadachstanowiącychstałe
zagrożeniedlaintegralnościterytorialnejisuwerennegobytuPol-
ski.Wdrastycznysposóbutrwaleniuuległobrazznanyoddwustu
lat.WpolskiejhistoriografiistosunektychdwupaństwdoPolski
przedstawianyjest–czemutrudnosiędziwić–wzdecydowaniene-
gatywnymświetle,zarównojeśliidzieoNiemcy,jakiRosję.Na-
wetbliskisojuszwpolitycznymimilitarnymwymiarzełączącydziś
RFNiRzeczpospolitąniezamykadyskusjiowzajemnychrelacjach
wprzeszłości.Toczysięonazniesłabnącąnamiętnościąwśródhi-
storyków,politologów,publicystów,aletakżepolitykówobupaństw.
Konkludując–postawabyłychmocarstwzaborczychwobecPolski
nadalbudziemocje.
Wtymgroniebraktrzeciegozzaborców,mianowicieAustrii.
Czytylkodlatego,żeod1918r.powielowiekowymsąsiedztwie
zmonarchiąhabsburskąRzeczypospolitaprzestałazAustriągra-
niczyć?Możedecydującyjesttufakt,żeodczasurozpadupaństwa
Habsburgówichniewielkaspadkobierczyni,republikańskaAustria
niestanowidziśzagrożeniadlażadnegozsąsiadów,anitychbezpo-
średnich,anidalszych1.
Jaksięjednakwydaje,chodziocośzupełnieinnego.Trudno
byłobywczasie,gdyżyłojeszczepokolenieznającezautopsjiczasy
zaborówznaleźćwpolskimspołeczeństwiekogokolwiektęskniące-
1
J.Gajdek,DermittlereNachbar.ÖsterreichvorstellungeninPolen1970–1995,
[w:]MitanderenAugengesehen.InternationalePerzeptionenÖsterreichs1955–
1990,Hrsg.O.Rathkolb,M.Maschke,S.A.Lütgenau,Wien–Köln–Weimar
2002,s.647–677.
7