Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
3Prawidłowyrozwójdziecka
rozwójpsychicznymałoletniejosoby.Wdalszejkolejnościprzedstawionopodsta-
wowekryteriaiosiągnięciarozwojowedzieckawokresiewczesnodziecięcym
pookresdojrzewania(adolescencji),napodstawienaukowychźródełwspółczesnej
psychologiirozwojowejiklinicznej.
3020Definicjeicharakterystykapojęciarozwojupsychicznego
Wpsychologiidefinicjepojęciarozwojucechujezłożonośćiwieloznaczność,ale
zawszepodkreślasięwnichznaczeniezachodzącegowdziecku,adolescencieoraz
osobiedorosłejzróżnicowanegospektrumzmianukierunkowanychnapostęp,wzra-
stającezróżnicowanie,uporządkowanieirównowagęmiędzyszerokopojętymipro-
cesamibiologicznymi,poznawczymiipsychospołecznymi.Pojęcierozwojuzawie-
rawswoichtreściachtakżetendencjędoujawnianiaorazaktualizowaniaukrytych
możliwościosobymotywującychdorealizacjiuzyskanychosiągnięćrozwojowych
wcyklużycia,m.in.okresudzieciństwaidorastania.Rozwójczłowiekatoproces
następującychróżnorodnych,nieodwracalnych,spontanicznychidługotrwałych
zmiandotyczącychrozwojuprocesówpoznawczych(spostrzegania,uwagi,pamię-
ci,myślenia,uczeniasię)orazemocjiiuczuć,np.zdolnościdoempatii,umiejętności
doświadczania,różnicowaniaoraznazywaniaróżnychemocjipozytywnych(radości,
euforii,szczęścia,zachwytu,wdzięczności,sympatii,życzliwości,satysfakcjiitp.)oraz
emocjinegatywnych(smutku,żalu,strachu,lęku,złości,wstydu,bezradnościitp.).
Rozwójczłowiekatotakżeprocesstaletoczącychsięwżyciuzmianwzakresieroz-
wojuspołecznegozwiązanegozumiejętnościąbudowaniaemocjonalnychwięzi
zinnymiludźmi(dorosłymiirówieśnikami)orazpozytywnych/negatywnychrelacji
interpersonalnych.
Proceszmianrozwojowychudzieciimłodzieżyjestuwarunkowanyzarównoczynni-
kamizewnętrznymi(środowiskowymi),jakiwewnętrznymi(biologicznymi,strukturą
osobowości).Jednoznacznezdefiniowaniepojęciarozwojudzieckaczyadolescenta
todlapsychologanaukowca-badaczaorazpraktykaklinicystyzadanieniezwyklezło-
żoneitrudnedoopisania.Zperspektywypsychologiirozwojowejiklinicznejpoję-
cierozwojucharakteryzujesięwieloznacznościąpojęćidefinicjiopisującychkryteria
różnicujące:normę(brakzaburzeńpsychicznych,np.objawówlękowych,dolegliwo-
ścibólowychnatlepsychogennym),objawylękówrozwojowych(lękówspecyficz-
nychdladzieciwokreślonymwieku,np.udwulatka-przedgrzmotami,nieoczeki-
wanymizmianamiwprzestrzeni)czyobjawykryzysówemocjonalnych(np.nagła
separacjaodrodzicaideprywacjapoczuciabezpieczeństwaskutkującaobjawami
niepokoju)orazkategorieróżnychtypówzaburzeńpsychicznychrozwijającychsię
30