Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
1.PIENIĄDZEIICHPSYCHOLOGICZNEZNACZENIE
m.in.wynikibadańnadiluzjąpieniądza(Lea,Webley,2006).Jakopotwier-
dzenieteoriinarkotykuinterpretowanesąnatomiastanalizydotyczące
pieniędzywramachtakichteoriachpsychologicznych,jakpsychoanaliza,
psychologiabehawioralna,psychologiaosobowościipsychologiaspołeczna,
wklasycznychteoriachsocjologicznychczyteżwynikibadańnadpostrzega-
niemwielkościmonet,konserwatyzmempieniężnymiużywaniempieniędzy
wzwiązkach.Badanianadpostawamiwobecpieniędzynatomiastzawierają
wsobiezarównokomponentteoriinarzędzia(poznawczeaspektytychże
postaw),jakiteoriinarkotyku(aspektyafektywne).
Podsumowując,LeaiWebley(2006)stwierdzają,żeniemożnajedno-
znacznieprzyjąćteoriinarkotykulubteoriinarzędziajakojedynejwłaści-
wej,boobydwatepodejściamająwady,aletakżezostaływwieluaspektach
potwierdzone.Jakkolwiekpieniądzjestefektywnymnarzędziemiprzeztoma
moczaspokajaniaróżnegorodzajuinstynktówipotrzeb,teorianarzędziaopisu-
jącamotywacjęzwiązanązpieniądzemniejestdokońcawłaściwa.Dotyczyto
wielupozaekonomicznychujęćpieniędzy,anawetpewnychujęćekonomicz-
nych.Niedostatkiteoriinarzędziamożnaprzezwyciężyć,jeśliprzyjmiesię,że
pieniądzedziałajątakżejakonarkotyk.Oznaczato,żepieniądzeiichwłaści-
wościmotywacyjnewynikająprzynajmniejczęściowoztego,żezapewniają
zaledwieiluzjęspełnianiaokreślonychmotywówczyinstynktów.Wyjątkowa
efektywnośćpieniędzyjestwięcskutkiemsyntezydwóchsposobówoddzia-
ływanianaczłowieka-jeślipieniądzeniebyłybyefektywnymnarkotykiem,
niemogłybyteżbyćefektywnymnarzędziem(Lea,Webley,2006).Niewiele
jestjednakbadań,którebezpośredniodotycząpsychologicznegoznaczenia
pieniędzy,jakkolwiekwydajesięonoconajmniejtaksamoważnejakznaczenie
instrumentalne.Wkolejnympodrozdzialeprzedstawięmetodybadaniapsycho-
logicznegoznaczeniapieniędzyiprzeanalizuję,cotaknaprawdępokazują
wynikitychbadań.
1030Jakeksperymentalniebadaćsymboliczną
naturępieniędzy?
LeaiWebley(2006)wskazująkilkaobszarówpsychologii,wramachktórych
badaczedostarczająpotwierdzeniaprawdziwościmetaforypieniędzyjako
narkotyku.Sątom.in.psychoanalityczneteoriezapoczątkowaneprzezFreuda
(1908/1959)irozwijanewodniesieniudopieniędzynp.przezFenichela(1945,
za:Trachtman,1999;Wilson,1999),eksperymentyprowadzonenapograniczu
psychologiipoznawczejispołecznej,opisującemechanizmypercepcjimonet
(Bruner,Goodman,1947),wspominanejużwcześniejbadaniadotyczące
