Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
IrenaHeszen
zajmującentralnemiejsce.WlogoteoriiV.E.Frankla(1963)takimkluczowym
pojęciemjestpoczuciesensużycia.Wedługtejkoncepcjistarszywiekjestwła-
ściwymokresemdlaodnajdywaniasensuwłasnejegzystencji.Podobnestanowi-
skowyrażająznaniautorzystadialnychkoncepcjirozwoju:D.L.LevinsoniE.H.
Erikson(za:Socha,2002).Rozwójzasobówduchowychniepolegajednakna
systematycznymwzrościebezwzględunaokolicznościzewnętrzne.Wokreślo-
nychwarunkachobserwujesięwyrazistyprzyrostduchowości.Takąokoliczno-
ściąsprzyjającąrozwojowiduchowemumożebyćpoważnachorobasomatycz-
na,zwłaszczazagrażającażyciu,izwiązanezniądoświadczenia,jakrównież
innewydarzeniakryzysowe.
Dostępne,choćskąpedaneempirycznepotwierdzajązależnośćpolegającąna
przyrościezasobówduchowychzwiekiem.Wbadaniachprowadzonychwna-
szymzespole,którymiobjętoponad500osóbwróżnymwieku,najwyższe
wskaźnikiduchowościstwierdziliśmywnajstarszejgrupiebadanychosób–po
60.rokużycia(Metlak,2002).Winnychbadaniach,wykonanychwPortugalii
inawiązującychdokoncepcjiFrankla,uczestniczyło112osóbreprezentujących
starszągrupęwiekową(od65do93lat).Wynikipotwierdziłytezęowyższym
poczuciusensużyciawpóźniejszymwieku(PeraltaiDuarte-Silva,2002).
Równieżtezaotym,żewydarzeniakrytycznemogąprzyspieszaćrozwójdu-
chowyznajdujepotwierdzeniewmaterialeempirycznym.Przykłademzintere-
sującegonasobszarujestchorobasomatyczna.Wedługopiniipacjentówonko-
logicznych,ichrozwójduchowywnastępstwiechorobywyrażałsię:poczuciem
bliskościzinnymiludźmi,bilansowaniemwłasnegożycia,poczuciempolegania
nasobiesamym,afirmacjążyciaiodwagąwobecśmierci(Quilesiin.,2002).
8.WNIOSKI
1.Obiegowypoglądopogarszaniusięzdrowiawrazzwiekiemwymagarewizji
wświetlewspółczesnychtendencjiwujmowaniuzdrowiaidanychempirycz-
nychzzakresupsychologiizdrowia.
2.Wrazzwiekiemwniektórychobszarachszerokorozumianegozdrowiana-
stępująubytki,alewinnychobserwujemywzrostzasobówzdrowotnych.Wła-
ściwietylkowodniesieniudozdrowiasomatycznegomożemymówićosyste-
matycznympogarszaniusięgowrazzwiekiem.Zdrowiepsychicznenie
wykazujejużtakiejprawidłowości,aspołeczneiduchowezasobyzdrowotne
mogąrozwijaćsięnaprzestrzenicałegożyciaczłowieka.
3.Obiektywniestwierdzonyubytekzdrowiasomatycznegoniemusiprowadzić
dosubiektywnieodczuwanychkonsekwencji.Wartododać,żezachowanie
człowieka,poziomaktywności,zależyraczejodjegowłasnejocenyniżodstanu
obiektywnego.
4.Uszczerbekwjednymobszarzezdrowiamożewiązaćsięzprzyrostemwin-
nymobszarze.Przykłademjestrozwójduchowywobliczupoważnejchoroby,
anawetwobecperspektywyśmierci.
