Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1
ePiDeMiOLOGiAiDAneOGóLne
MarekKrawczyk
Wgrupiezłośliwychnowotworówwątrobywyróżnia
sięguzynabłonkowe(złośliwe),wywodzącesiębądź
zhepatocytów,bądźzkomóreknabłonkaprzewo-
dówżółciowych[1].Guzywywodzącesięzhepato-
cytówtorakiwątrobowokomórkowe(hepatocellular
carcinomaHCC).Stanowiąone85–90%wszyst-
kichnowotworówpierwotnychwątroby[2].
Rakwątrobowokomórkowyzajmujepiątemiej-
scecodoczęstościwystępowaniaitrzecie,awAzji
Południowo-Wschodniejnawetdrugiejakonowo-
twór,którydoprowadzadośmiercichorego[3,4,5].
Istotnyjesttakżefakt,żenaświecieliczbachorych
naHCCstalerośnie.Największyproblemistnieje
wkrajachazjatyckich.Prawie3/
4chorychnaHCC
mieszkawłaśniewAzji[5].Wtakichkrajachnp.jak
ChinywystępowanieHCCstwierdzasięu26,3osób,
wTajlandiiu29,7osób,wWietnamieu29,3,awLa-
osienawetu33,8osóbna100000mieszkańców[5].
TesamewskaźnikidlaUSAiEuropyznacznie
niższe.WStanachZjednoczonychAmerykiHCC
występujeu1,6(kobiety)iu4,8(mężczyźni)na
100000mieszkańców.Podobnewskaźnikidotyczą
Europyiwynosząod1,3(kobiety)do9,8(mężczyź-
ni)na100000mieszkańców[2](ryc.1.1).
Rakwątrobowokomórkowyzwyklewystępuje
umężczyznwpóźniejszychdekadachżycia.WEu-
ropieZachodniejiwUSAnajwięcejzachorowańob-
serwujesięmiędzy50.a75.rż.i,jakwspomniano,
częściejumężczyzn,przyczymteproporcjewróż-
nychregionachświataróżneod2:1do9:1[7].
Pozazakażeniemwirusowymwątrobyispożywa-
niemalkoholu,któretoczynnikiniewątpliwiemają
wpływnarozwójHCC,zwracasięuwagętakżena
negatywnąrolęnikotyny.SzansądlaprewencjiHCC
jestunikanietychczynnikówryzykabądźteżsku-
tecznezapobieganieichwystąpieniu.
Zagrożenie,jakimjestwysokaśmiertelnośćzpo-
wodurakawątrobowokomórkowego,byłostymula-
toremwprowadzeniaprogramówwczesnegowykry-
waniaHCC.DziękitemuobecniewJaponii62%ra-
kówwątrobowokomórkowychjestrozpoznawanych
wewczesnymstadium(BCLC0/A),32%wstadium
pośrednim(BCLCB)itylko6%wformiezaawanso-
wanej(BCLCC/D)[8,9].Takpoprowadzonypro-
gramspowodował,że5-letnieprzeżyciachorychna
HCCwJaponiiwynoszą43%[10,11],podczasgdy
wUSAtylko11–15%[12,13].
Wartozwrócićuwagę,żewostatnichlatachza-
padalnośćnarakawątrobowokomórkowegozmniej-
szyłasiętakżedziękipostępowimedycyny.Niewąt-
pliwiedoczynników,którenatowpłynęłyzaliczyć
możnaszczepieniaochronneprzeciwkohepatitisB,
atakżezmianywjakościżyciaspołeczeństw[14].
Omawiajączapadalnośćnarakawątrobowoko-
mórkowego,niemożnaniepodkreślićzależności
rozwojutegonowotworuodchoróbwątroby.Szacu-
jesię,że60–90%przypadkówHCCrozwijasięna
podłożuwątrobymarskiej[15].Podkreślasię,rocz-
nierakwątrobowokomórkowypowstanieu1–3%
chorychnamarskość.Wśródczynnikówprzyczy-
nowychrozwojurakawątrobowokomórkowegowy-
mieniasięprzewlekłezapaleniewirusowewątroby
hepatitisBihepatitisC.Wskalicałegoświataprob-
lemzakażeniawirusemhepatitisB(HBV)jestnadal
dominujący,bowiem350000000mieszkańców
naszegoglobu(6%populacjiświata)jestzakażonych
wirusemB,podczasgdywirusemC170000000
(3%populacjiświata).Natomiastzagrożenierozwo-
jemrakawątrobowokomórkowegojestwpopulacji
zakażonejwirusemBod5do15razywiększe,awi-
rusemC17razywiększeniżwpopulacjiniezaka-
żonejwirusamihepatotropowymi(tab.1.1)[16].
ePideMiOLOGiAidAneOGÓLne
1