Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
XIV
Przedmowadowydaniapolskiego
zewspółczesnąkulturowąodmianąteoriisiecispołecznych
(White2008).
Terminy„stosunek”i„relacja”wjęzykupolskimwwielu
dziedzinachnaukiwystępujązamiennie.Odwołaćsięjednak
możnadopractychautorów,którzykorzystajązróżnicymiędzy
tymisłowami:przezużyciewyrażenia„relacja”podkreślasię
aspektwzajemności,wodróżnieniuod„stosunku”,którymoże
byćjednostronny.Rozróżnienietakieznajdujemynaprzykład
wpracyLeonaPetrażyckiegoOnauce,prawieimoralności
(1985,s.109).Termin„relacja”pozwalazaakcentowaćodmien-
nośćodczęstegowjęzykupotocznymznaczeniawyrażenia
„stosunek”,polegającegonajednostronnymodnoszeniusiędo
czegoślubkogoś,jakwówczas,kiedymowajestostosunkudo
ludzi,doświata,dożycialubdopieniędzy.„Relacja”wskazuje
też,żeniechodzipoprostuospołeczneobcowanie,oznajo-
mościlubwpływy,nawiązywanieczyzrywaniestosunkówtowa-
rzyskich,usuwarównieżjakiekolwiekskojarzeniazpojęciem
stosunkuwdoktryniemarksistowskiej.Tunależywyjaśnić,że
zaprzełożeniemangielskiegosocialrelationwpolskimwydaniu
Metodysocjologii(2008)jako„stosunekspołeczny”przemawiał
fakt,żepracatapochodzizokresu,kiedytakiegowłaśnieter-
minuużywałZnanieckiwswychpolskichpublikacjach(lata
trzydziesteXXwieku).WpóźniejszychksiążkachZnaniecki
przyjmujezapunktwyjściaanalizysocjologicznejinterakcje
kooperacyjnemiędzyjednostkami,określanemianemrelacji
społecznychalborelacjiinterpersonalnych.Niemawięcjuż
mowyoutrwalonychsytuacjachoddziaływańwzajemnych
wobrębiejakichśstrukturgrupowychaniostosunkuwiążącym
jednostkęigrupę.Takpojęterelacjespołeczne,anastępnie
układyzależnościwrolachspołecznychpozostająkluczem
analizysocjologicznej,tymbardziej,żeprocesualnanatura
zjawiskspołecznych,wprzeciwieństwiedozastygłychstruktur,
ujawniasięwspółcześniewsposóbszczególniewidoczny.
