Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
odnalezionerękopisyorazmaszynopisyzYadVashem
–dzienników,wspomnieńikomentarzyojca,dziennika
matki.Kopiazgromadzonychtekstówdostępnajest
wArchiwumWschodnimOśrodkaKARTA.
MarceliNajder–pisząc–wątpił,czyjegodzienniki
nadająsiędodruku.Sugerował,żeraczejniezbędny
będzie„wyciągodpowiedniospreparowany”;podawałteż
możliwetytuły(
Jedenrokwpiwnicy
,
Miesiącnawikcie
Gestapo
)–ztejpodpowiedzijednakniekorzystamy.
„Preparować”nietrzebabyło.Konieczneokazałysię
jedynieskróty(zaznaczone),atakżepodstawowa
językowaredakcja.Dziękitemuudałosięuzyskać
większązwartośćtekstu,bezwielokrotnychpowtórzeń,
naturalnychprzyrejestrowaniumonotoniiupływających
dni,amogącychzaciemnićistotędoświadczenia.
Skomponowaliśmycałość,łączącwchronologicznyciąg
fragmentywszystkichzachowanychzeszytów.Chociaż
woryginalestanowiąoneświadomiewyodrębnione
części(dzienniki,komentarzeiwspomnienia),mające
zacelwzajemnedopełnianiesię,uznaliśmy,
iż–zewzględunakonsekwentneumieszczanienotatek
wrytmiezdarzeń–zasadnebędzieułożeniepełnego
świadectwawedługdat.Jesteśmyprzekonani,żewten
sposóbwłaściwieodczytujemyintencjegłównegoautora.
Wserii„Żydzipolscy”totrzeci–poBaruchuMilchu
iCalkuPerechodniku–tekstpisanypodczasZagłady.
Świadectwaindywidualne,którepowstałyprzy
codziennymzagrożeniuśmiercią,stająsięszczególnie
mocnymgłosemprzeciwtejkatastrofieludzkości.Autor
niegodzisięnarolęnie-człowieka–zmuszonegodożycia
„podziemią”;nieuznajeregułświata,którytakistatus
wymusza.Ocalagoniezgodanaprzyjęcienarzuconej,
kreciejperspektywy.
Autorawzmacnianietylkowizjaodwetu–„zemsty,
którajestsłodka,choćrealnychkorzyściniedaje”.
Zachowujegodnośćdziękipisaniu;stającsięnarratorem,
zyskujedystansobserwatora.Osłabiatakswąrolęofiary,
zmiejscaformułującaktoskarżenia.Niemniejzczasem
zaczynarozumieć,żeaniwyroku,aniteżrewanżu–nie
