Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
problemybadawcze
|
27
negoekwiwalentuliterackiego,takjakmożliwejestopisaniemyśli
filozoficznejbezmetafor.PociągatozasobąmetodęWwypruwania”
ztkaninydziełaliterackiegotakzwanychtreścifilozoficznych,co
ograniczasięgłówniedoposzukiwaniacytatów.Powodujetoznie-
kształceniautworuliterackiego,któryzostajeprzekształconywzbiór
cytatów:przemieszanychwypowiedzitwórcy,narratora(czypodmiotu
lirycznego)ipostaci,autwórprzedstawiasięjakozlepekWnieory-
ginalnych”przetworzeń
66
.JakpodkreślająPlettiMeyer,wcentrum
zainteresowaniakomparatystykiczęstoznajdujesięcytat–fenomen
generyzacjitekstu,którymatęzaletę,żedajesięprecyzyjnieopi-
sać.WRelewantnącechącytatu–piszePlett–jestto,żepowtarza
onsegmentjęzykowypoprzednika,czyteżpretekstu.Wprzypadku
ekstremalnymudajesięnamodnaleźćpowtórzeniecałegopreteks-
tu.Drugącechącytatujestto,żetensegmentjęzykowyistniejenie
sam,alejestwłączonywtekstnastępny.Iostatniacecha,żecyto-
wanyfragmentjęzykowyjestwnastępnymtekścieciałemobcym,
którezastępujewirtualny«właściwy»lubpierwotnysegment.Pod-
sumowując,możnapodaćtakadefinicję:cytatjestwyciągniętym
zpretekstufragmentemjęzykowym,któryzostajepozostawiony
winnym(następnym)tekście,gdziesubstytuujesegmentwłasny”
67
.
Najczęściejbadacze,przedewszystkimwpracachdawnych,ogra-
niczalisiędostwierdzeniawystępowaniaWdosłownego”podobień-
stwa,niezadającsobietruduinterpretowaniadanejmyśli,czyokreś-
leniawnowymkontekście;sytuacjazmieniasiędopierowlatach
sześćdziesiątych.
Wpracachtegotypuporównujesięfilozofięiliteraturęzewzglę-
dunapowtarzającesiępojęcie,cytat,sformułowanie,schemat,mo-
tyw,wątekfilozoficznylubobraz.Najczęściejjesttoposzukiwanie
nawszystkichpoziomachtekstutrójcyheglowskiej.Itaknaprzy-
kładBernardW.JanuszewskiwProblematycefilozoficznejwwy-
kładachparyskichA.Mickiewicza(1986)uważa,żeMickiewiczsto-
sujetensposóbmyślenia,przedstawiajączmaganiesięPolski(teza)
iRosji(antyteza),któredojdądowspólnotywSłowiańszczyźnie68,
aWalterKühnewDiePolenunddiePhilosophieHegels(1934)
pisze,żeświatwNie-BoskiejKomediiKrasińskiegojestprzedsta-
wionyjakozmaganiesiętezy(reprezentowanejprzezhrabiegoHen-
rykaijegoobóz)iantytezy(Pankracyijegoobóz),pogodzonych
