Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
Inteligencja–pojęcieniejednoznaczne,trudnodefiniowalne,alewta-
kimstopniuprzystawalnedorosyjskiejrzeczywistości,żetraktujemyjejako
jednązcharakterystycznychcechstrukturyspołecznejorazżyciapolitycz-
negoikulturalnegoRosjiwdziewiętnastyminapoczątkudwudziestego
wieku.Awiekdziewiętnastyipoczątekdwudziestegotookresnarastania
ostregokryzysuwewnętrznegowRosji,któregomomentemkulminacyj-
nymbyłupadekcaratunapoczątkuroku1917.Dążącdozreformowania
bądźobaleniaistniejącegosystemu,rosyjskieinteligenckieśrodowiska
opozycyjne,liberalneiradykalne–oddekabrystówprzeznarodników
pobolszewików–krytycy,spiskowcyirewolucjoniścitworzyliswojekół-
ka,organizacjeipartie,konstruowaliprogramyipodejmowaliokreśloną
działalnośćpublicystyczną,literacką,kulturalną,społeczną,wreszciepoli-
tyczną.Niniejszapracastawiasobiezacelukazanieźródełirozwojumy-
ślizarównoliberalnej,jakiradykalnejinteligencjirosyjskiej,któresięgają
jeszczeepokiprzeduwłaszczeniowej,poprzezrewolucyjnekierunkinastęp-
nychdekad.Tekierunkirewolucyjne–aczkolwiekwróżnymstopniu–
znalazłyswójwyrazwrosyjskimmarksizmie,wtymtakżewbolszewizmie
jużwdwudziestymwieku.Jednakżeabyukazaćtło,naktórymowenurty
sięrodziły,uznałemzaniezbędneprzedstawienie–oczywiściewdużym
skrócie,mającymcharakterodtwórczy–procesukształtowaniasięabsolu-
tyzmurosyjskiegoodpoczątkówpaństwastaroruskiegoażdoczasówMi-
kołajaIwdziewiętnastymwieku.
Wliteraturzenaukowejwciążtrwajądyskusjenatemattegoszczegól-
negoprzypadku,jakimbyło„zejście”rewolucjirosyjskiejzdrogiwytyczo-
nejprzezwielkie,klasycznerewolucjeeuropejskiewkierunkurozwiązania
ekstremalnieradykalnego,tj.przejęciawładzyprzezbolszewików.Osta-
tecznie,wtaknowoczesnejrewolucjijakWielkaRewolucjaFrancuska,ja-
kobini–pomimozastosowaniaterroruwobecswoichprzeciwników–nie
potrafiliutrzymaćsięprzywładzy.Bolszewikomnatomiastniedość,że
